Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 22 Medi 2021.
Mae'r Aelod yn codi cwestiynau pwysig, perthnasol, ac eraill y byddwn yn anghytuno â hwy, gan ein bod yn cydymffurfio â'r cod ar benodiadau cyhoeddus—y drefn lywodraethu honno. Mewn gwirionedd, rwy'n fwy na pharod i rannu hynny gyda'r Aelodau, i'w hatgoffa o'r broses, y trefniadau agored a thryloyw, mewn perthynas â phenodiadau i gyrff cyhoeddus. Wrth gwrs, ynglŷn â'r corff y buoch yn aelod ohono—Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog—gellir dod yn aelod ohono drwy lwybrau eraill, fel y gwyddoch. Cawsoch eich penodi gan awdurdod lleol. Ac wrth gwrs, mae hynny'n wir am gyrff cyhoeddus eraill yng Nghymru.
Ond credaf fod eich profiad o ran cydnabod diffyg amrywiaeth, diffyg pobl ifanc, yn berthnasol iawn. Felly, hoffwn eich annog hefyd i edrych ar yr adroddiad—y strategaeth amrywiaeth a chynhwysiant—gan ei fod yn edrych yn drwyadl ar ffyrdd y gallwn wella'r broses benodiadau cyhoeddus. O ganlyniad i'r adroddiad, rydym yn hyfforddi carfannau o bobl, yn enwedig pobl heb gynrychiolaeth ddigonol, i sicrhau y gallant deimlo eu bod yn cael mwy o gymorth ac yn fwy parod i ymgeisio am swyddi mewn cyrff cyhoeddus.
Mae'n rhaid inni ddylanwadu hefyd ar y cyrff cyhoeddus eu hunain, fel eu bod yn cydnabod bod angen iddynt wneud newidiadau o ran arweinyddiaeth. Mae gennym raglen hyfforddiant arweinyddiaeth, arferion recriwtio teg, hyfforddiant amrywiaeth a chynhwysiant, gan gynnwys hyfforddiant gwrth-hiliaeth, sy'n hanfodol bwysig. Ond y llynedd hefyd, gwnaethom recriwtio 13 o uwch aelodau panel annibynnol o gefndiroedd amrywiol i baneli recriwtio ar gyfer penodiadau cyhoeddus yng Nghymru. Ac roedd hynny, unwaith eto, yn estyn allan, nid at y pwysigion sy'n aml i'w gweld ar y mathau hynny o baneli a chyrff; mae a wnelo hyn â phobl â phrofiad o fyw yn eu cymunedau lleol, o fyw yng Nghymru, a sicrhau bod gennym fwy o amrywiaeth.
A hoffwn eich annog i gefnogi Pŵer Cyfartal Llais Cyfartal. Gallech fentora pobl sy'n cael cymorth drwy Pŵer Cyfartal Llais Cyfartal, gan fod angen y profiad mentora a chysgodi hwnnw ar lawer o bobl—gallent eich cysgodi chi. Ac a dweud y gwir, mae cyd-Aelodau o bob rhan o'r Siambr hon wedi mentora amryw gynlluniau i alluogi pobl i ymgeisio am swyddi cyhoeddus. Bu rhai ohonom yn nigwyddiad gwobrau Cymdeithas Cyflawniad Menywod o Leiafrifoedd Ethnig yng Nghymru nos Wener. A Rajma Begum, a enillodd wobr am y celfyddydau, diwylliant a chwaraeon, roeddwn yn falch iawn o weld ei bod hi, o ganlyniad i fentora, wedi gallu cael ei phenodi—gwnaeth gais, ac fe'i penodwyd i Chwaraeon Cymru. Felly, mae hyn yn bosibl, ac mae angen i bob un ohonom, ar draws y Siambr hon, chwarae ein rhan yn hyn o beth.