Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Dwi'n cynnig y gwelliant yn enw Siân Gwenllian yn ffurfiol. Dwi'n siŵr bod mewnflychau pob un yma heddiw yn cynnwys nifer o enghreifftiau o ddioddefaint pobl yn ein cymunedau oherwydd eu bod nhw'n gorfod aros am ambiwlans. Er enghraifft, bu'n rhaid i etholwraig i mi yn Abererch aros am 15 awr am ambiwlans, a hithau mewn llewyg a'r teulu'n poeni am ei bywyd. Neu, beth am ochr y staff, sydd yn aml yn gorfod teithio pellteroedd maith ar hyd a lled y wlad oherwydd nad oes yna ambiwlans ar gael gerllaw? Ar ben hyn, wrth gwrs, mae yna bryderon bod yna gwtogi ar wasanaethau ambiwlansys am fod mewn rhai ardaloedd, fel yn Aberystwyth ac Aberteifi, fel y clywson ni yn ddiweddar.

Ond pam mae hyn yn digwydd? Yn sicr nid bai staff y gwasanaeth ambiwlans ydy o, sy'n cael eu hymestyn y tu hwnt i bob rheswm. Yn wir, mae'n symptom o broblem ddyfnach. Gadewch i ni ddilyn taith y claf. Mae'r claf yn mynd i mewn i'r ambiwlans, ar ôl aros am oriau lawer amdano fo, yn ciwio y tu allan i'r ysbyty am oriau, weithiau y tu ôl i ddwsin neu ragor o ambiwlansys eraill. Yna, ar ôl cyfnod yn yr ysbyty, a gwella'n ddigonol i fynd yn ôl yn y gymuned, yn hytrach, yn lle mynd i’r gymuned, maen nhw’n methu â rhyddhau o neu hi oherwydd nad oes yna wely cymunedol neu nad oes yna ofalwr cymdeithasol ar eu cyfer nhw. Mae’n un argyfwng ar ben y llall, sy’n deillio o’r ffaith bod yna brinder hanesyddol wedi bod mewn recriwtio, cynnal a rhoi tâl teg i staff ein gwasanaeth iechyd. Wrth gwrs, buasai'n wych gweld mwy o ambiwlansys a pharafeddygon ar gael i ymateb ar y rheng flaen, ond dwi'n ofni mai'r unig beth y buasai hyn yn ei wneud ydy ychwanegu at y ciwiau o ambiwlansys y tu allan i adrannau brys, oherwydd mae angen edrych i fyny'r system i weld beth sydd yn llethu'r system.

Yn ôl yn 2012, gwelwyd nifer o newidiadau sylweddol i wasanaethau iechyd ar hyd a lled Cymru. Yn y gogledd, cyflwynwyd rhaglen a alwyd 'Mae Gofal Iechyd yng Ngogledd Cymru yn Newid', a chafodd hon ei sancsiynu gan y Llywodraeth Lafur ar y pryd, ac arweiniodd yn ei dro at gau nifer o ysbytai cymunedol fel Blaenau Ffestiniog, Llangollen a'r Fflint, gan ganoli ac israddio rhai o'n gwasanaethau, gyda'r addewid y byddai mwy o ofal yn y gymuned. Do, fe newidiodd gwasanaethau iechyd yn y gogledd ac ar draws Cymru, ond nid bob tro er gwell. Hwn heddiw, y drafodaeth yma heddiw, ydy canlyniad y newidiadau hynny.

Er mwyn medru cynnal gwasanaeth iechyd effeithiol a chynaliadwy, mae angen capasiti sbâr o welyau arnom ni. Nid fi sy'n dweud hyn ond yr arbenigwyr. Dyma ddywedodd y BMA wrth y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon yn 2016, a dwi am ddyfynnu yn Saesneg: