Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 5 Hydref 2021.
Cyfres siomedig iawn o gwestiynau a sylwadau ar adroddiadau—adroddiadau sydd, yn fy marn i yn adlewyrchu barn wahanol iawn am roi Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol ar waith. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn i ni edrych ar yr adroddiadau—yr adroddiad, yn gyntaf oll, yn bwysicaf oll, gan ein Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus ein hunain, a gyflwynodd adroddiad, wrth gwrs, cyn diwedd y sesiwn ddiwethaf, yr ydym yn ymateb iddo heddiw. Rwy'n deall bod y pwyllgor yn cyfarfod yfory, ac rwy'n credu y bydd yn ddefnyddiol iawn gweld beth yw eu hymateb nhw i ymateb ein Llywodraeth ni i'w hargymhellion nhw. Roeddwn i'n credu bod adroddiad y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn adeiladol dros ben, yn hynod o ddefnyddiol, ac, wrth gwrs, mae gennym Aelodau yma sydd wedi eistedd ar y pwyllgor hwnnw ac a gymerodd ran yn yr ymchwiliad hwnnw. Ond, hefyd, rwy'n edrych ymlaen at glywed ganddyn nhw yn llawn.
Ond gadewch i ni gydnabod bod Deddf llesiant cenedlaethau'r dyfodol dros y 18 mis diwethaf wedi bod yn destun cryn graffu ar ei heffeithiolrwydd fel fframwaith deddfwriaethol i wella cynaliadwyedd Cymru, a dyna pam y mae'r adroddiadau hyn mor bwysig. Mae angen i ni edrych ar y tri ohonyn nhw o ran ymateb. Rwy'n credu bod yr adroddiadau gan y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus, comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol a'r archwilydd cyffredinol yn darparu ystod eang o ganfyddiadau a syniadau ynghylch sut y gall y Llywodraeth a chyrff cyhoeddus ymgorffori datblygu cynaliadwy yn y ffordd y maen nhw'n gweithio, a hybu gweithredu fframwaith llesiant cenedlaethau'r dyfodol ar waith yng Nghymru. Felly, rwy'n croesawu'r adroddiadau hyn yn fawr, gan eu bod yn parhau i fod yn rhan annatod o gylch y Ddeddf. Byddai wedi bod yn dda clywed rhai cwestiynau a sylwadau ar ein hymatebion i'r argymhellion a ddaeth drwy'r adroddiadau hyn.
Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i roi arweiniad ar agenda llesiant cenedlaethau'r dyfodol, rydym yn cydnabod ein swyddogaeth yn geidwaid y ddeddfwriaeth, ac rydym eisiau defnyddio'r ddeddfwriaeth, fel y gwnaeth eisoes, i ysgogi gwelliannau cadarnhaol yn y ffordd yr ydym yn gwneud penderfyniadau yng Nghymru. Rwyf wedi sôn am y fforwm rhanddeiliaid cenedlaethol newydd sydd wedi'i sefydlu, a'r digwyddiadau cyfnewid i rannu arfer gorau. A hefyd, byddwn yn gobeithio bod gennych rywfaint o ddiddordeb yn yr ymgynghoriad ar gerrig milltir cenedlaethol a'r dangosyddion cenedlaethol. Gobeithio y byddwch yn ymateb i'r rhain o ran yr ymgynghoriad a nodwyd gennym. Mae hyn yn ymwneud â cherrig milltir cenedlaethol, y saith nod llesiant ar gyfer Cymru, i roi disgrifiad o'r ffyrdd yr ydym ni eisiau sicrhau Cymru economaidd, gymdeithasol ac amgylcheddol gyfiawn.
Rwyf eisiau gorffen, o ran ymateb i'ch pwyntiau heddiw, drwy roi rhai enghreifftiau o'r gwahaniaeth y mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol wedi'i wneud. Mae'n ddiddorol; yn fy mhortffolio fy hun, mae'r rhaglen cyfleusterau cymunedol yn darparu grantiau ar gyfer prosiectau a arweinir gan y gymuned. Fe'u defnyddir i wella cynaliadwyedd amgylcheddol ac ariannol cyfleusterau cymunedol; maen nhw'n cael eu hysgogi'n fawr gan y pum nod—y Gymru fwy cyfartal, fwy cydnerth a mwy cynaliadwy—ond hefyd y ffordd yr ydym yn gweithio ar y rheini. Mae'r fforwm cydraddoldeb i bobl anabl, yr wyf i'n ei gadeirio, hefyd yn ystyried y ffyrdd y gallwn ymgysylltu'n amlach â llais pobl anabl, er mwyn sicrhau bod lleisiau pobl anabl yn cael eu clywed, a hefyd yn ein llywio ni o ran y ffordd yr ydym yn gweithredu'r ddyletswydd economaidd-gymdeithasol.
Y tu allan i fy mhortffolio i, mae 'Llwybr Newydd: Strategaeth Drafnidiaeth Cymru 2021' yn weledigaeth hirdymor, sy'n un o nodau allweddol llesiant cenedlaethau'r dyfodol—yr hyn sy'n fuddiol i bobl, i'r amgylchedd, ac i Gymru, sef cael system drafnidiaeth hygyrch a chynaliadwy. A hefyd, y strategaeth 'Tu Hwnt i Ailgylchu', sy'n bwriadu cefnogi'r adferiad gwyrdd, drwy gymryd camau sy'n cefnogi sero wastraff, carbon sero-net yng Nghymru. Maen nhw i gyd wedi defnyddio ffyrdd llesiant cenedlaethau'r dyfodol o weithio a saith nod allweddol i'w gyrru ymlaen.