Part of 2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg ac Addysg – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 6 Hydref 2021.
Roeddwn i'n synnu i glywed eich cyd-Weinidog gynnau yn dweud nad yw'r Llywodraeth yn meddwl bod hwn yn broblem anferth, achos dwi'n ymwybodol o 10 fferm yng nghyffiniau dyffryn Tywi'n unig sydd wedi cael eu prynu gan gwmnïau masnachol, a gwelon ni Undeb Amaethwyr Cymru yn dweud yr wythnos yma eu bod nhw yn gweld adroddiadau wythnosol. Dyma fersiwn amaethyddol y creisis ail gartrefi ehangach, oherwydd dyw teuluoedd fferm lleol ddim â'r capasiti ariannol i gystadlu gyda'r cwmnïoedd allanol yma, a beth dŷn ni'n ei weld ydy symudiad tuag at batrwm perchnogaeth tir sydd yn debycach i'r hyn welon ni yn y ganrif cyn y diwethaf. A dweud y gwir, mae'r potensial o ran diboblogi yn ymdebygu i'r hyn gwelon ni yn yr Alban gyda chliriadau'r ucheldiroedd yn y ddeunawfed ganrif. Ac, wrth gwrs, yn ddieithriad yn fy achos i, teuluoedd fferm Cymraeg oedd y rhain, ac mae hynny'n wir am y rhan fwyaf o'r ffermydd trwy Gymru oherwydd natur y diwydiant. Felly, colli tir, colli iaith. A allwn ni gael astudiaeth traw effaith gan yr uned gynllunio ieithyddol o fewn eich adran i weld yr effaith y gall hyn ei gael ar drosglwyddo iaith o fewn ein cymunedau Cymraeg ni?