8. Pa drafodaethau y mae'r Prif Weinidog wedi'u cael gyda Llywodraeth y DU ynghylch atal y toriad mewn credyd cynhwysol, yn unol â'r hyn y gofynnwyd amdano gan arweinwyr y Llywodraethau datganoledig? OQ56987

Llywydd, mae Llywodraeth y DU wedi dewis anwybyddu'r holl dystiolaeth y mae Llywodraeth Cymru wedi ei darparu o'r caledi ariannol difrifol a achoswyd drwy dorri'r taliad hwnnw o £20 yr wythnos. Yn syml, ni ellir cyfiawnhau cymryd arian oddi wrth y bobl dlotaf yng Nghymru ar yr union adeg y maen nhw'n wynebu argyfwng cost byw difrifol.

Diolch i'r Prif Weinidog am yr ateb yna, ac rwyf i'n wirioneddol yn poeni yn fawr iawn am yr hydref a'r gaeaf i fy etholwyr i, y mae rhai ohonyn nhw yn dibynnu ar gredyd cynhwysol i atodi eu cyflogau, y mae rhai ohonyn nhw yn ddi-waith, ond, i bob un ohonyn nhw, mae hyn yn gwneud y gwahaniaeth—mae'n fater o lwyddo neu fethu—rhwng mynd i ddyled a thlodi ac o bosibl digartrefedd.

Byddwn i'n annog y Prif Weinidog i barhau â'i drafodaethau gyda Llywodraeth y DU i geisio dod o hyd i gyllid ychwanegol i'w gyfrannu ledled y DU at y cymunedau difreintiedig hyn a theuluoedd agored i niwed i'w diogelu drwy'r hydref a'r gaeaf a'r gwanwyn, a fydd yn hir ac yn galed. Ond byddwn i hefyd yn gofyn i'r Prif Weinidog: beth arall allwn ni ei wneud yng Nghymru, nid yn unig o ran cymorth, y mae wedi sôn amdano o'r blaen, ond o ran cyngor ategol—cyngor ar ddyled, cyngor ar ddigartrefedd, cyngor a chymorth argyfwng ledled Cymru—fel y gallwn ni fod yno o leiaf pan fydd pobl, yn anochel, yn wynebu'r cyfnod enbyd hwn y gaeaf hwn?

Llywydd, diolch i Huw Irranca-Davies am y cwestiwn yna. Mae wedi disgrifio yn fyw y cyfyng-gyngor a fydd yn wynebu cynifer o deuluoedd yma yng Nghymru. Amcangyfrifodd Sefydliad Joseph Rowntree yn ddiweddar y bydd prisiau tanwydd yn unig yn arwain i'r teuluoedd hynny—. I deulu o ddau o blant sy'n byw ar £20,000 y flwyddyn, bydd prisiau tanwydd yn unig yn gorfodi gofyniad ychwanegol o £3 yr wythnos ar eu cyllidebau. Ac yna pan fyddwch chi'n ystyried yr holl bwysau cost eraill yr ydym ni'n gwybod sy'n bodoli yn yr economi, bydd hynny yn £8 yr wythnos. Mae hynny dros £700 y flwyddyn, ar adeg pan fyddan nhw'n colli £1,000 o'r incwm cymedrol iawn sydd ar gael iddyn nhw. Wrth gwrs, byddwn ni'n parhau i bwyso ar Lywodraeth y DU. Y toriad o £20 i gredyd cynhwysol yw'r toriad unigol mwyaf i les ers dros 70 mlynedd. Mae'n rhaid i chi fynd yn ôl i'r 1930au i ddod o hyd i Lywodraeth a oedd yn barod i lwytho'r baich o fynd i'r afael ag amgylchiadau ariannol y genedl ar ysgwyddau'r rhai lleiaf abl i'w hysgwyddo fel hyn.

Nawr, yn ogystal â'r pethau eraill rydym ni'n eu gwneud, rwy'n cytuno yn llwyr â'r hyn a ddywedodd Huw Irranca-Davies, Llywydd, am yr angen i wneud yn siŵr bod cynifer o bobl â phosibl yng Nghymru yn cael y cymorth sydd eisoes yno yn y system, ac mae llawer iawn gormod o deuluoedd yng Nghymru yn colli allan ar y cymorth sydd ar gael. Fe wnaethom ni gynnal ymgyrch manteisio ar fudd-daliadau lles yn ôl ym mis Mawrth eleni; mae wedi arwain at gannoedd o filoedd o bunnoedd ychwanegol yn cael eu hawlio mewn budd-daliadau gan deuluoedd Cymru, ac rydym ni'n mynd i ailadrodd yr ymgyrch manteisio ar fudd-daliadau honno ddiwedd y mis hwn a thrwy weddill misoedd y gaeaf. Yna, mae'n rhaid i chi wneud yn siŵr, fel y dywedodd Huw Irranca-Davies, fod y cyfleusterau ar gael i ymdrin â'r galw ychwanegol a fydd yn cael ei gynhyrchu, ac rwy'n falch iawn o ddweud bod Llywodraeth Cymru yn mynd i ariannu 35 o gynghorwyr budd-daliadau lles cyfwerth ag amser llawn newydd ar gyfer cyngor Cymru fel bod y grym pobl ar gael, pan fydd yr ymgyrch yn arwain at fwy o bobl yn dod yn eu blaenau, i roi'r cyngor y bydd ei angen arnyn nhw. Bydd yr holl bobl hynny wedi eu recriwtio erbyn diwedd y mis hwn, a byddan nhw ar gael i wneud yn union yr hyn a ddywedodd Huw Irranca-Davies, Llywydd: i wneud yn siŵr ein bod ni'n gwneud mwy i helpu pobl i gael y cymorth sydd ar gael o hyd, hyd yn oed wrth i'r llinyn cymorth pwysig iawn hwnnw gael ei gymryd oddi arnyn nhw.

Ac yn olaf, cwestiwn 9—Joel James.