5. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Natur, bioamrywiaeth a lleoedd lleol ar gyfer natur

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:14 pm ar 12 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 4:14, 12 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi, Gweinidog, am y datganiad amserol hwn a'r llond arch Noa o weithgareddau a gyhoeddwyd gennych yn gynharach. Rwy'n credu y byddai'n ddiddorol i ni i gyd wybod mwy am y 29 prosiect, ond rwyf yn croesawu'r ffaith bod bron i 70 rhywogaeth a 50 math o gynefinoedd i'w gwarchod nawr. Gofynnaf i chi a ydych chi'n cytuno â mi y byddai'r 29 prosiect hyd yn oed yn fwy cyffrous pe gallem ddeall mwy am sut y byddan nhw'n cyfrannu at gyrraedd targed penodol a bennwyd gennym ni. Bedair wythnos ar ddeg ar ôl datgan argyfwng natur, ni fu unrhyw gamau hyd yma i weithredu ar alwadau'r Senedd hon i gyflwyno gofyniad wedi'i rwymo mewn cyfraith i wrthdroi colli bioamrywiaeth drwy dargedau statudol. Felly, a wnewch chi gytuno, Gweinidog, i gyflwyno rhywfaint o ddeddfwriaeth a rhoi'r targedau hynny mewn cyfraith? Mae'n amlwg ein bod i gyd yn cefnogi diogelu 30 y cant o'n tir a'n moroedd erbyn 2030. 

Nawr, rwy'n ymwybodol eich bod wedi dechrau rhoi grŵp cynghori technegol at ei gilydd i helpu i ddatblygu strategaethau allweddol. Erbyn pryd ydych chi'n bwriadu cael cynlluniau drafft yn barod i ni eu dadansoddi? Ac un cynllun, wrth gwrs, a gyhoeddwyd eisoes yw 'Tyfu Gyda'n Gilydd: Strategaeth ar gyfer cynyddu gorchudd coed yng Nghymru' NFU Cymru. Felly, ochr yn ochr â'n hatgoffa ni o'u nod uchelgeisiol o gyrraedd allyriadau nwyon tŷ gwydr sero net ar gyfer amaethyddiaeth erbyn 2040, mae'n amlygu i bawb, cymaint y mae ein ffermwyr yn rhan o'r ateb. Gyda dros 80 y cant o'r tir yng Nghymru yn cael ei reoli gan ein ffermwyr, ffermio sy'n cynnig y cyfle mwyaf o ran y tir sydd ar gael ar gyfer plannu coed newydd. Fodd bynnag, a wnewch chi ymrwymo i weithio i sicrhau y bydd cynlluniau ar gyfer creu coetiroedd yn y dyfodol hefyd yn gwobrwyo ffermwyr i ddarparu ystod eang o fanteision cyhoeddus o'r tir, er enghraifft trwy blannu gwrychoedd, lleiniau cysgodi, coridorau nentydd, a diogelu a gwella dalfeydd carbon pwysig eraill, fel priddoedd, mawndiroedd a glaswelltir?

Hyd yma, rydym wedi gwastraffu'r cyfle i Gymru fod yn arweinydd byd-eang ar lywodraethu amgylcheddol, gyda'r Alban a'r DU bellach yn ein goddiweddyd o ran diogelu'r amgylchedd. Felly, er fy mod yn gwybod eich bod wedi ymrwymo i gyflwyno trefniadau llywodraethu addas i Gymru, pam aros i'r Prif Weinidog neu'r Cwnsler Cyffredinol wneud datganiad ar raglen ddeddfwriaethol y flwyddyn nesaf? Pe bai deddfwriaeth yn cael ei chyflwyno y tymor hwn, rwy'n siŵr y byddech yn dod o hyd i fomentwm a chefnogaeth sylweddol o bob cwr o'r Siambr hon.

Rwy'n croesawu'r ymateb aruthrol i'r cynllun Lleoedd Lleol ar gyfer Natur, a gallaf ymateb i'ch cais drwy awgrymu y gellid datblygu'r cynllun fel ei fod yn helpu cynghorau tref a chymuned ledled Cymru i dyfu dros eu cymuned drwy gymryd rhan yn Cymru yn ei Blodau 2022. Gall ysgolion gael mynediad rhwydd i hyn i weld yr ardaloedd o amgylch ein heglwysi a'n capeli, yn aml yn fynwentydd, yn dod yn fwy fyth o warchodfeydd natur ac yn lleoedd i orffwys a chofio.

Yn olaf, er fy mod yn awyddus i gydweithredu â chi, rwy'n drist eich bod wedi penderfynu honni bod Llywodraeth y DU wedi gweithio yn erbyn adfer natur yng Nghymru. Fe wyddoch chi yn iawn, Gweinidog, fod Llywodraeth y DU yn rhoi Cymru wrth wraidd yr ymgyrch i ddarparu sero net ac ailgodi'n wyrddach. Mae Llywodraeth y DU wedi ymrwymo £90 miliwn i brosiectau arloesol ar gyfer Cymru, a'r mis diwethaf mae'n rhaid eich bod chi, yn arbennig, wedi bod yn falch iawn o weld bod Llywodraethau'r DU a Chymru wedi cymeradwyo £58.7 miliwn i helpu i sefydlu dinas-ranbarth Bae Abertawe fel arweinydd ym maes twf carbon isel a'r economi werdd. Felly, a yw eich ymosodiad ar Lywodraeth y DU yn arwydd eich bod nawr yn tynnu'n ôl rhag cydweithredu ar gynlluniau rhagorol, fel y rhaglen carbon isel, neu a ydym ni i gyd yn mynd i barhau i gydweithio dros Gymru, wrth symud ymlaen? Mae'n rhaid i Lywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru weithredu'r dull strategol ar y cyd hwn. Maen nhw yn barod; ydych chi, Gweinidog? Diolch.