Mae ein cymunedau yn bwysig i holl Aelodau Plaid Cymru ledled Cymru, ond maen nhw'n arbennig o bwysig i mi gan eu bod yn rhan o fy mhortffolio. Felly, hoffwn ganolbwyntio fy nghyfraniad i'r ddadl hon ar gynhyrchu ynni cymunedol, ac rydyn ni wedi clywed rhywfaint am hynny y prynhawn yma yn y ddadl flaenorol.

Mae'n bosib y bydd y prosiectau hyn ddim ond yn rhan fach o'r system ynni yn y dyfodol, ond maent yn hanfodol gan y byddant yn chwarae rhan allweddol wrth gael caniatâd, cynyddu cyfranogiad ac ymgorffori math o ymddygiad radical y bydd angen inni ei gael i osgoi eithafoedd gwaethaf yr argyfwng hinsawdd. Mae'n rhaid i gymunedau fod wrth wraidd unrhyw newid gwyrdd. Mae gan bob cymuned ei rôl i'w chwarae. Fel y nododd Ynni Cymunedol Cymru, mae diddordeb cynyddol gan gynghorau plwyf a thref a sefydliadau cymunedol eraill sydd am ddarparu prosiectau ynni i fynd i'r afael â newid hinsawdd. Mae prosiectau ynni cymunedol ar lawr gwlad, yn ôl eu natur, yn ddemocrataidd eu strwythur, ac mae hyn yn golygu eu bod yn hyrwyddo cyfranogiad democrataidd, a gwyddom fod gennym ddiffyg o hyn yng Nghymru. Bydd angen dinasyddiaeth ynni ymgysylltiol er mwyn sicrhau net sero. Rydym yn galw ar y Llywodraeth i ddarparu cefnogaeth wirioneddol amlwg i'r sector.

Er mwyn datganoli potensial ynni cymunedol i gyflawni ar raddfa eang, mae angen amgylchedd polisi hirdymor sefydlog a chefnogol gan Lywodraethau Cymru a'r Deyrnas Unedig. Mae'n anodd gorbwysleisio pwysigrwydd ynni cymunedol wrth sicrhau newid ymddygiad. Yn ystod yr ychydig flynyddoedd nesaf, bydd datgarboneiddio’r economi yn gofyn am newidiadau sylweddol i ddefnyddwyr, megis newid i bympiau gwres ac ôl-ffitio ein stoc dai, sydd yn aml yn hen ac wedi'i hinswleiddio'n wael. Mae sefydliadau ynni cymunedol yn cael eu hymddiried a'u cydnabod yn eu hardal leol am flaenoriaethu lles eu cymunedau, ac felly maen nhw'n hanfodol wrth adeiladu cefnogaeth gyhoeddus a chefnogaeth i gyfrannu yn y broses o bontio newid ynni.