Mae'n bleser siarad o blaid cynnig deddfwriaethol yr Aelod dros Ogwr heddiw. Mae'n hyrwyddwr angerddol dros egwyddorion cydweithredol. Hoffwn nodi ar goedd fy mod yn aelod o'r Blaid Gydweithredol, yn ogystal â fy rôl fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar gwmnïau cydweithredol a chydfuddiannol.

Yn fy nghyfraniad heddiw, hoffwn sôn yn gryno am un digwyddiad enwog iawn yn fy etholaeth a ddaeth yn hysbyseb ar gyfer perchnogaeth gan weithwyr. Ac mewn sawl ffordd, mae'r enghraifft rwyf am sôn amdani'n neilltuol, ond mewn llawer o ffyrdd eraill, mae'n nodweddiadol o'r posibiliadau trawsnewidiol y byddai mabwysiadu cyfraith Marcora wedi'i llunio yng Nghymru yn eu darparu. A'r enghraifft honno yw pwll glo'r Tower. Penderfynodd Glo Prydain gau’r pwll glo dwfn olaf hwn yn ne Cymru ym 1994, gan nodi’r rheswm amheus fod y pwll glo yn aneconomaidd. Arweiniodd hyn at wrthwynebiad cryf, stori a adroddwyd mewn mannau eraill, yn fwyaf nodedig, efallai, ar ffurf ei hopera ei hun, ond hefyd yng nghofnod Aelod Seneddol Cwm Cynon, Ann Clwyd, o'r frwydr, gan gynnwys ei phrotest enwog o dan y ddaear. Ond roedd Glo Prydain yn benderfynol o gau pwll glo'r Tower, gan ddiswyddo pobl yn ddidostur, a gwaedu arian o'r economi leol. Fodd bynnag, o fewn 10 diwrnod ar ôl i'r pwll glo gau yn gynnar ym 1995, roedd gweithwyr pwll glo'r Tower wedi rhoi cynllun beiddgar a gwych ar waith. Gyda'i gilydd, aeth 239 o lowyr, dan arweiniad Undeb Cenedlaethol y Glowyr ac ysgrifennydd y gangen, Tyrone O'Sullivan, ati i ffurfio TEBO—Tower Employee Buy Out. Cyfrannodd pob un ohonynt £8,000 o’u tâl diswyddo eu hunain, gan eu galluogi i brynu'r pwll glo fel gweithwyr—