7. Dadl ar Gynnig Deddfwriaethol gan Aelod: Bil perchnogaeth cyflogai

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 20 Hydref 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru 5:02, 20 Hydref 2021

(Cyfieithwyd)

Ac os caf roi eiliad hefyd i ddweud bod yr Eidalwyr ar y blaen yn hyn o beth, fel y nododd Huw, gyda chyfraith Marcora. Evviva Italia. Rhwng 2007 a 2013, helpodd y gyfraith i esblygu busnesau i fod yn gwmnïau cydweithredol i weithwyr ac achub dros 13,000 o swyddi. Dychmygwch faint o swyddi y gallem fod wedi'u hachub dros y blynyddoedd pe bai gennym ddarpariaeth debyg ar gael ar gyfer pryniant gan weithwyr yma yng Nghymru. A dychmygwch y sicrwydd y gallem fod wedi'i roi i weithwyr a fyddai wedi gwybod y byddai Llywodraeth Cymru yn gallu eu cefnogi i brynu'r busnes roeddent yn gweithio iddo pe bai'r busnes hwnnw a'u bywoliaeth dan fygythiad.

Ond nid yr Eidal yw'r unig enghraifft o ble mae cwmnïau cydweithredol i weithwyr wedi creu ffyniant economaidd. Edrychwch ar Wlad y Basg, a oedd yn y sefyllfa rydym ni ynddi heddiw. Roedd gan Wlad y Basg hanes hir o fod yn ganolfan ddiwydiant, yn enwedig cynhyrchu dur, ond roedd y rhan fwyaf o weithwyr yn cael eu talu'n wael ac yn ei chael hi'n anodd ymdopi. Oherwydd cyfyngiadau amser, Ddirprwy Lywydd, nid wyf am fanylu ar hanes hir y mudiad cydweithredol yno, ond mae pawb ohonom yn gwybod beth oedd y canlyniad terfynol drwy Mondragon. Roedd yn ddiddorol clywed gan gynrychiolwyr cwmnïau cydweithredol dur Gwlad y Basg mai eu hunig gŵyn oedd eu bod yn gresynu nad oeddent wedi'i wneud yn gynt. 

Yn olaf, Ddirprwy Lywydd, roeddwn yn falch o glywed ymrwymiad ddoe yn natganiad Gweinidog yr Economi i gryfhau ac ehangu'r sector cydweithredol yng Nghymru. Ond mae'n rhaid inni sicrhau ein bod yn troi geiriau'n weithredoedd; rhaid inni wneud mwy na siarad bellach. A dyna un o'r rhesymau pam roeddwn mor barod i gefnogi'r cynnig hwn. Mae galwadau gwirioneddol a chyraeddadwy wedi'u nodi yn y cynnig hwn a allai helpu'r sector i ffynnu yng Nghymru. Rwy'n gobeithio y bydd y Senedd yn pasio'r cynnig hwn, a gobeithio y bydd y Gweinidog yn rhoi ystyriaeth ddifrifol i'w gynnwys. Diolch.