1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 2 Tachwedd 2021.
1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y cynllun Lleoedd Lleol ar gyfer Natur? OQ57125
Llywydd, mae Lleoedd Lleol ar gyfer Natur yn enghraifft wych o'r Llywodraeth a grwpiau cymunedol yn cydweithio i greu a gwella mannau gwyrdd, gan wneud gwahaniaeth gwirioneddol yn agos at ble mae pobl yn byw. Mae cannoedd o gynlluniau lleol eisoes wedi'u cwblhau, ac mae llawer mwy i ddod.
Diolch, Prif Weinidog. Ymwelais yn ddiweddar â Choetir Cymunedol Rabbit Hill yn fy etholaeth i a'r gwirfoddolwyr gwych sy'n gweithio ar y prosiect. Mae'r goedwig wrth ymyl ystad Dyffryn ac yn anffodus yr oedd wedi mynd yn segur yn dilyn blynyddoedd o esgeulustod. Fodd bynnag, yn 2017 cafodd gyllid gan yr ymgyrch Crëwch Eich Man, a gefnogwyd gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. Mae'r effaith y mae'r gronfa hon yn ei chael yn ddwys, ac mae mor braf gweld y goedwig yn dychwelyd i fod yn lle y gall y gymuned ei fwynhau a bod yn falch ohono. Mae ymgyrchoedd fel Crëwch Eich Man a Lleoedd Lleol ar gyfer Natur yn hynod werthfawr, ond gellir gwneud mwy bob amser i wella ein hamgylchedd naturiol. Sut mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu adeiladu ar y cynlluniau hyn i sicrhau y gall pawb yng Nghymru fwynhau manteision mannau gwyrdd?
Wel, Llywydd, diolch i Jayne Bryant am yr hyn a ddywedodd am y cynlluniau presennol ac am yr enghraifft wych o'i hetholaeth ei hun. Yn ystod blwyddyn gyntaf y cynllun Lleoedd Lleol ar gyfer Natur, cynllun y bwriadwyd iddo ddod â natur i garreg drws pobl, sefydlwyd 82 o berllannau cymunedol newydd, agorwyd 520 o erddi newydd, a phlannwyd dros 73,000 o fylbiau. A dim ond un rhan o'r hyn y mae'r cynllun hwn wedi'i ddarparu yw hynny, ac rydym ni wedi ymrwymo i fwrw ymlaen â'r cynllun, gan weithio gyda'n partneriaid, yn Cadwch Gymru'n Daclus er enghraifft, i barhau i wneud y gwahaniaeth hwnnw yn agos at le mae pobl yn byw.
Mae'r pwyllgor argyfwng hinsawdd, Llywydd, yn dweud wrthym y bydd 60 y cant o'r newidiadau y mae angen eu gwneud i leihau allyriadau carbon yn dibynnu ar unigolion yn dewis ymddwyn yn wahanol. Mae'r cynllun hwn wedi'i gynllunio i ddod â'r gwahaniaeth hwnnw yn agos at ble mae pobl yn byw, ac ochr yn ochr â COP26, wrth gwrs, bydd gennym ni COP Cymru yma yng Nghymru. Bob wythnos, bydd digwyddiad yn dod â llawer iawn o bobl at ei gilydd, gan edrych ar beth arall y gallwn ni ei wneud. Bydd yr un cyntaf, i'w gynnal ar 6 Tachwedd, yn ddiweddarach yr wythnos hon, yn y canolbarth, yn canolbwyntio ar atebion sy'n seiliedig ar natur, a bydd hynny yn caniatáu i ni wneud yn union yr hyn a ofynnodd Jayne Bryant, sef dod o hyd i hyd yn oed mwy o ffyrdd y gallwn ni wneud i'r cynllun hwn ailgysylltu pobl ag atebion sy'n seiliedig ar natur yn eu hardaloedd eu hunain, gan gyfrannu at ymdrech Cymru ar y daith newid hinsawdd fawr honno yr ydym ni i gyd wedi cychwyn arni.
Prif Weinidog, rwy'n croesawu'r cynllun Lleoedd Lleol ar gyfer Natur, ac yn edrych ymlaen at gynyddu mynediad at natur a'n hardaloedd gwledig a mwynhad ohonyn nhw i gynulleidfa ehangach yng Nghymru. Rwy'n cofio fel plentyn y cod cefn gwlad yn cael ei addysgu i mi yn yr ysgol, fel yr wyf i'n siŵr y cawsoch chi, a llawer o bobl eraill yn y Siambr hon. Rhoddodd gyngor ar sut i wneud yn siŵr nad oedd ein mwynhad o gefn gwlad yn effeithio ar fywyd gwyllt a da byw, a helpodd i addysgu pobl i barchu, gwarchod a mwynhau tirweddau gwledig. Ym mis Gorffennaf eleni, lansiodd y Gymdeithas Tir a Busnesau Cefn Gwlad ei phecyn addysgol cod cefn gwlad, a ddaeth â dull newydd o addysgu'r cod. Prif Weinidog, gyda'r cynnydd i nifer yr ymwelwyr â'n cefn gwlad, pa gynlluniau sydd gan eich Llywodraeth i weithio gyda sefydliadau fel y Gymdeithas Tir a Busnesau Cefn Gwlad i ddiweddaru ac ail-lansio'r cod cefn gwlad hynod boblogaidd i genhedlaeth newydd? Diolch.
[Anghlywadwy.]
Rwy'n credu efallai ein bod ni wedi colli'r cysylltiad â'r Prif Weinidog. Rwy'n mynd i alw am seibiant technegol byr, i weld—. [Torri ar draws.] Prif Weinidog, a allwch chi ein clywed ni yn glir? Rwy'n credu mai'r ateb i hynna yw 'na'. Felly, cymerwn ni seibiant technegol byr a gweld a allwn ni ailddechrau'r cysylltiad yn eithaf cyflym.
Iawn, rydym ni'n ailddechrau. A gaf i gadarnhau gyda'r Prif Weinidog a oedd yn gallu clywed y cwestiwn gan Samuel Kurtz, neu a oes angen ei ailadrodd?
Llywydd, clywais y rhan fwyaf o gwestiwn Mr Kurtz—digon, gobeithio, i allu cytuno ag ef fod y niferoedd cynyddol o ymwelwyr â chefn gwlad Cymru yn dod â rhwymedigaeth wahanol ar bobl i wneud yn siŵr eu bod nhw'n gwneud hynny mewn ffordd sy'n parchu'r hyn sy'n ofynnol ganddyn nhw. Rwy'n diolch i'r Gymdeithas Tir a Busnesau Cefn Gwlad am y gwaith y mae wedi ei wneud i adnewyddu'r cod cefn gwlad. Mae addysgu'r pethau hyn yn ein hysgolion yn bwysig iawn, ac, fel y gwyddom, mae gennym ni gynulleidfa dderbyngar iawn yn wir ymhlith poblogaeth ein hysgolion.
Llywydd, ochr yn ochr â'r cynllun sero-net a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru yr wythnos diwethaf, fe wnaethom ni gyhoeddi dogfen ategol, sy'n dangos dros 100 o gamau y mae gwahanol unigolion a sefydliadau wedi ymrwymo iddyn nhw. Cefais fy nharo yn arbennig gan yr hyn a ddywedodd disgyblion Ysgol Mynyddygarreg. Yn eu haddewid nhw, fe wnaethon nhw ddweud,
'Byddwn yn newid ein harferion bach gyda'n gilydd.'
Ac mewn cwestiwn sy'n ymwneud â'r pethau bach y gallwn ni eu gwneud, y pethau lleol y gallwn ni eu gwneud, rwy'n credu bod hynny yn dweud wrthym ni fod gennym ni boblogaeth wirioneddol dderbyngar ymhlith ein pobl ifanc i'r mathau o bwyntiau yr oedd yr Aelod yn eu gwneud.