8. A wnaiff y Prif Weinidog amlinellu sut y bydd ei bresenoldeb yn COP26 o fudd i drigolion Dyffryn Clwyd? OQ57171

Llywydd, mae trigolion Dyffryn Clwyd eisoes wedi wynebu effaith newid yn yr hinsawdd o ran llifogydd afonydd a llifogydd ar y môr. Daw COP26 â syniadau newydd a chyfle i ddysgu o brofiadau mewn rhannau eraill o'r byd, fel y bydd modd eu rhoi nhw i weithio er budd dinasyddion Cymru.

Diolch yn fawr iawn, Prif Weinidog, am yr ateb yna. Mae fy etholwyr i, yn enwedig y rhai sy'n byw ar yr arfordir yn y Rhyl a Phrestatyn, yn agored iawn i lifogydd o lefelau'r môr sy'n codi. Yn ôl yr Asiantaeth Ynni Rhyngwladol, bydd ymrwymiadau sydd wedi eu gwneud yn COP26 yn dal i arwain at gynnydd o 1.8 y cant mewn tymheredd byd-eang. Mae hyn yn newyddion ofnadwy i ranbarthau arfordirol a'r rhai sy'n byw yno, gan ei fod yn golygu y bydd eu cartrefi dan ddŵr. Prif Weinidog, rwy'n derbyn na all Llywodraeth Cymru orfodi gwledydd fel Tsieina, Rwsia a'r Unol Daleithiau i leihau eu hallyriadau'n sylweddol, felly bydd yn rhaid i drigolion y Rhyl a Phrestatyn ymdopi â llifddŵr yn ystod y degawdau nesaf. Fodd bynnag, gall Llywodraeth Cymru liniaru'r cynnydd yn lefelau'r môr. Felly, Prif Weinidog, gofynnaf i chi: pa gamau y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i amddiffyn rhanbarthau arfordirol rhag llifogydd cynyddol o'r môr a'n hafonydd?

Wel, Llywydd, mae Llywodraeth Cymru yn buddsoddi £27 miliwn, un o'r prosiectau rheoli risg arfordirol mwyaf erioed yng Nghymru yn nwyrain y Rhyl, yn etholaeth yr Aelod—prosiect dwy flynedd a fydd yn gweld 600 metr o wal amddiffyn newydd rhag y môr a phromenâd yn cael eu hadeiladu yno, a buddsoddiad mawr iawn i amddiffyn poblogaeth y rhan honno o arfordir Cymru rhag effeithiau newid hinsawdd. 

Mae'r Aelod yn iawn, serch hynny, na fydd y camau y maen nhw wedi eu cytuno arnyn nhw hyd yma yn y gynhadledd hinsawdd yn ddigonol i gyflawni nodau Paris o gynnydd o 1.5 ar ei uchaf mewn tymheredd byd-eang, ac oni allwn ni weld cytundebau eraill ac ymrwymiadau eraill—rydym ni eisiau chwarae ein rhan yma yng Nghymru, ond gallwn ni wneud hynny dim ond fel rhan o ymdrech fyd-eang—heblaw ein bod ni'n gweld y cytundebau hynny yn cael eu gwneud yn nyddiau olaf y gynhadledd, yna byddwn ni'n cael ein gadael yn ymdrin â'r canlyniadau.

Llywydd, pan oeddwn i yn Glasgow, cefais i gyfle i gwrdd â llywodraethwr Louisiana yn yr Unol Daleithiau, a gwnes i gwrdd ag ef yn arbennig oherwydd bod y dalaith honno yn dal i ymdrin ag effaith llifogydd arfordirol ac eraill o ddigwyddiadau tywydd mawr. Roedd yn gyfarfod sobreiddiol. Mae ganddyn nhw ddegau o filoedd o bobl sy'n dal i fyw mewn ystafelloedd gwesty oherwydd effaith digwyddiadau rhai, fisoedd lawer yn ôl. Mae diboblogi yn eu cymunedau arfordirol, wrth i bobl symud i ffwrdd, gan deimlo na allan nhw wynebu digwyddiad arall o'r math y maen nhw wedi gorfod ymdopi ag ef ddwywaith mewn 10 mlynedd bellach.

Nawr, roedd llawer i'w ddysgu o'r ffordd y mae llywodraeth Louisiana yn helpu ei dinasyddion, a byddwn ni'n parhau i gael deialog â nhw. Ond oni bai bod y byd yn barod i weithredu, yna bydd y profiadau y mae rhannau eraill o'r byd eisoes yn gorfod ymdrin â nhw i'w gweld yma yng Nghymru hefyd. A dyna pam mae gwaith gweddill dyddiau COP26 yn arbennig o bwysig. 

Diolch i'r Prif Weinidog.