Wrth gyfrannu'r prynhawn yma, rwyf wedi bod yn myfyrio ar ganmlwyddiant y Lleng Brydeinig Frenhinol. Roedd, wrth gwrs, wedi'i sefydlu yng nghysgod y rhyfel mawr, a dylanwadwyd ar lawer o'r pethau a welwn ni heddiw gan y gwrthdaro hwnnw. Nid ydym yn dathlu gwrthdaro, ac nid ydym yn dathlu rhyfel, rydym yn cymryd eiliad i grymu pen mewn distawrwydd, i gofio'r bobl hynny a gollwyd, a aberthodd dros ein rhyddid ac i ddiogelu ein cymdeithas a'n cymunedau. Nid oes neb yno'n cymryd unrhyw bleser mewn rhyfel a rhyfeloedd, ond rydym yn cydnabod pwysigrwydd eu haberth, ac rydym yn crymu pen mewn distawrwydd, ac mae'r distawrwydd hwnnw'n cynrychioli cof y gwrthdaro hwnnw. Yn yr un modd, pan fydd y rheini ohonom sydd wedi ymweld â'r mynwentydd hynny ar draws y ffrynt orllewinol ac yn Normandi ac mewn mannau eraill—fe welwch y beddau hynny, pob un ohonyn nhw'n gyfartal, nid yn ôl safle, nid yn ôl statws cymdeithasol, ond gyda'i gilydd mewn marwolaeth mewn cydraddoldeb, unwaith eto, o ganlyniad i'r aberth hwnnw. Mae'r senotaffau a'r cofebau a welwn ym mhob tref, pob cymuned, pob pentref, pob dinas yn y wlad hon, unwaith eto'n cofio aberth y dynion a'r menywod hynny yn y rhyfel byd cyntaf a'r ail ryfel byd, i raddau helaeth, ond hefyd mewn gwrthdrawiadau dilynol. A phan fyddaf yn sefyll eto gyda'r lleng Brydeinig a chydag eraill yn Abertyleri fore Sul, byddwn yn crymu pen er cof am y bobl o'n cymunedau a gollwyd wrth ymladd am ein bywoliaeth a'n bywydau a'n gwlad.

Mae'n bwysig ein bod yn anrhydeddu'r cof hwnnw, ond mae'n bwysig hefyd ein bod heddiw'n anrhydeddu'r cof hwnnw nid yn unig ar un diwrnod neu ddau ddiwrnod o'r flwyddyn, ond ar 365 diwrnod o'r flwyddyn drwy sicrhau nad ydym yn siomi pobl, bod gennym y gwasanaethau ar gael i gyn-filwyr, ein bod yn darparu gwasanaethau i gymuned y lluoedd arfog, ein bod yn gallu sicrhau, boed yn anghenion iechyd corfforol neu iechyd meddwl, eu bod yn cael eu diwallu, a'n bod yn parhau i ddarparu cymorth i'r lluoedd arfog yn y wlad hon. Soniodd y Prif Weinidog yn ystod cwestiynau yn gynharach y prynhawn yma fod Cymru yn draddodiadol ac yn dal i gyfrannu mwy o bobl i wasanaethu yn y lluoedd arfog na'n poblogaeth. Mae'n bwysig ein bod yn gallu parhau i gefnogi'r rhai sy'n gwasanaethu heddiw, i sicrhau bod ganddyn nhw, nid yn unig yr offer sydd ei angen arnyn nhw, ond ein bod yn cefnogi'r sylfaen ddiwydiannol sy'n cynnal ein rhyddid, ein bod yn cefnogi'r sylfaen ddiwydiannol sy'n sicrhau bod gan ein lluoedd arfog bopeth sydd ei angen arnyn nhw i'w cadw'n ddiogel ac i'w hamddiffyn pan fyddant yn ymladd drosom, ac mae gennym ni gyfrifoldeb llwyr i wneud hynny, ond hefyd i sicrhau y gallwn ddarparu'r seiliau, y lleoliadau, y cyfleusterau ar gyfer y lluoedd arfog yma yng Nghymru.

Ymunodd rhai ohonom â'r fyddin ar batrôl ymgyrch Cambrian yn gynharach yr hydref hwn, a gwelsom eto'r aberth y mae pobl yn ei wneud a'r hyn a ddisgwylir gan filwyr heddiw. Mae'n bwysig ein bod yn gallu parhau i wneud hynny.

Felly, i gloi, Dirprwy Lywydd, gobeithiaf y byddwn yn ymuno â'n gilydd yn y Siambr hon a thu hwnt i grymu pen y penwythnos hwn a'r wythnos hon er cof am bawb aeth o'n blaenau ni. Ond, ddydd Llun nesaf, byddwn yn torchi llewys i barhau â'r gwaith i gefnogi'r bobl hynny sydd gyda ni heddiw sydd wedi gwasanaethu a'r rhai sy'n parhau i wasanaethu.