Hoffwn i ddiolch yn gyntaf i'r Dirprwy Weinidog a Llywodraeth Cymru am weithio yn drawsbleidiol ac am gyflwyno'r ddadl hon heddiw. Mae'r dydd Iau hwn, wrth gwrs, yn nodi cant a thair blynedd ers llofnodi'r cadoediad a ddaeth â'r rhyfel byd cyntaf i ben, rhyfel lle cafodd dros 1 miliwn o bobl Prydain eu hanafu, a 40,000 o'r rhain yn dod o Gymru. Ac ers llofnodi'r cadoediad, mae bron i 0.5 miliwn yn fwy o filwyr Prydain wedi gwneud yr aberth eithaf mewn rhyfeloedd yn erbyn ffasgaeth, totalitariaeth ac ymddygiad ymosodol tramor. Ar Ddiwrnod y Cofio hwn, nid ydym ni ond yn nodi ac yn cofio'r rhai a roddodd eu bywydau dros y wlad 103 mlynedd yn ôl, rydym ni hefyd yn nodi saith mlynedd ers diwedd y rhyfel yn Affganistan, 10 mlynedd ers diwedd y rhyfel yn Irac, 30 mlynedd ers diwedd rhyfel y Gwlff, 39 mlynedd ers diwedd rhyfel y Falklands, 68 mlynedd ers diwedd rhyfel Korea ac, wrth gwrs, 76 mlynedd ers diwedd yr ail ryfel byd. Rhyfeloedd a gwrthdaro oedd y rhain lle gwnaeth miloedd o filwyr Prydain yr aberth eithaf, ac yn ystod Wythnos y Cofio hon a'r holl Wythnosau Cofio yn y dyfodol y mae'n rhaid i ni eu cofio a'u hanrhydeddu.

Mae hefyd yn bwysig ein bod ni'n nodi ac yn dathlu ymrwymiad personél sy'n gwasanaethu ledled Cymru ar hyn o bryd, gan gynnwys milwyr wrth gefn yn ogystal â chyn-filwyr a'u teuluoedd, a'r cyfraniad y maen nhw'n ei wneud bob dydd o'r flwyddyn, fel y mae eraill wedi ei ddweud eisoes. Yr ymrwymiad y mae ein personél sy'n gwasanaethu yn ei wneud pan fyddan nhw’n cael eu hanfon dramor neu ar y môr am fisoedd heb weld eu teuluoedd, yr ymrwymiad y mae milwyr wrth gefn yn ei wneud i roi o'u hamser hamdden i chwarae rhan hanfodol wrth gefnogi'r gweithrediadau a'r gallu amddiffyn yma yn y DU, a'r ymrwymiad y mae cyn-filwyr yn ei ddangos pan fyddan nhw'n ailymuno â bywyd sifil ac yn dod â'r sgiliau gwerthfawr y maen nhw wedi eu caffael o'r lluoedd arfog gyda nhw. Ac oherwydd yr ymrwymiad hwnnw y mae'n rhaid i ni fel deddfwyr a dinasyddion anrhydeddu cyfamod y lluoedd arfog. Mae'r addewid hwnnw yr ydym ni'n ei wneud fel cenedl y byddwn ni'n sicrhau bod y rhai sy'n gwasanaethu neu sydd wedi gwasanaethu yn y lluoedd arfog—a'u teuluoedd—yn cael eu trin yn deg ac na fyddan nhw'n wynebu anfantais. Ac fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar y lluoedd arfog a'r cadetiaid, hoffwn i gofnodi fy ngwerthfawrogiad i'r Dirprwy Weinidog a'i rhagflaenwyr a'i swyddogion am eu hymrwymiad parhaus i anrhydeddu'r cyfamod hwnnw.

Mae llawer iawn wedi ei gyflawni yng Nghymru dros y blynyddoedd, gan gynnwys sefydlu GIG Cyn-filwyr Cymru, penodi Gweinidog sy'n gyfrifol am y lluoedd arfog, yr ymrwymiad i'r cymorth ariannol parhaus i'r swyddogion cyswllt pwysig iawn hynny yn y lluoedd arfog, y cynllun gwarantu cyfweliad ar gyfer cyn-filwyr ac wrth gwrs, gallwn i fynd ymlaen. Maen nhw i gyd yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i bobl ledled y wlad, ond mae hefyd yn wir dweud bod lle i wella o hyd; mae yna bob amser. A hoffwn i weld cefnogaeth fwy amserol i gyn-filwyr sydd â phroblemau iechyd meddwl; cyllid mwy cynaliadwy ar gyfer y mentoriaid cyfoedion hynny sy'n eithriadol o bwysig fel rhan o'r rhaglen gymorth hefyd.