Part of the debate – Senedd Cymru am 5:27 pm ar 10 Tachwedd 2021.
Rwy'n hynod ddiolchgar i'r Aelod dros Aberconwy am roi munud o'i hamser i mi heno. Mae llawer o drefi ledled Cymru wedi'u hadeiladu ger afonydd sy'n ymladd brwydr reolaidd yn erbyn y digwyddiadau glaw eithafol cynyddol sy'n digwydd ymhellach i fyny'r afon. Mae tref hynafol Caerfyrddin yn fy etholaeth i, Gorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro, yn un dref felly, sy'n dioddef yn rheolaidd yn sgil digwyddiadau o'r fath, yn enwedig ar gei'r dref, lle torrodd y Tywi ei glannau, gan orlifo dros ffyrdd a bygwth eiddo busnes dair gwaith dros gyfnod o naw wythnos yn ystod gaeaf 2020-21. Ar ôl mynychu cyfarfodydd gyda'r AS lleol a grŵp gweithredu a sefydlwyd gyda chynrychiolwyr busnesau lleol, siom enfawr i mi oedd clywed ei bod yn ymddangos bod CNC a Llywodraeth Cymru yn taflu'r baich o ddatblygu cynllun atal llifogydd ar gyfer yr ardal. Mae CNC bellach yn honni mai polisi Llywodraeth Cymru yw diogelu cartrefi cyn busnesau, ac, yn anffodus, gan mai siopau, swyddfeydd a bwytai sydd yn y rhan hon o Gaerfyrddin, mae'n ymddangos na chymerir camau ar unwaith i fynd i'r afael â'r broblem.
Nid Caerfyrddin yw'r unig le yr effeithiwyd arno gan ddiffyg gweithredu ar ran Llywodraeth Cymru. Mae'n iawn ein bod yn diogelu cartrefi pobl, ond mae busnesau'n hanfodol i ffyniant economaidd yr ardal ac ni ddylai'r Llywodraeth eu hanghofio. Weinidog, rwy'n gobeithio bod dadl yr Aelod dros Aberconwy heddiw wedi cadarnhau difrifoldeb y mater unwaith eto ac efallai y bydd yn arwain at weld Llywodraeth Cymru yn gweithredu i archwilio mesurau atal llifogydd megis carthu a rhwystrau llifogydd y gellir eu codi dros dro i ddiogelu trefi fel Caerfyrddin rhag llifogydd dinistriol yn y dyfodol. Diolch.