5. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Llafaredd a Darllen Plant

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:41 pm ar 16 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Siân Gwenllian Siân Gwenllian Plaid Cymru 4:41, 16 Tachwedd 2021

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Dwi'n falch o glywed y bydd y rhaglen rydych chi'n ei chyhoeddi heddiw yn sicrhau bod gan bob plentyn a pherson ifanc yng Nghymru lyfr ei hun i'w gadw. Mi ges i'n atgoffa yn ddiweddar o'r pleser ges i o ddarllen llyfr o'r enw Luned Bengoch pan oeddwn i'n blentyn—llyfr sydd newydd gael ei ailargraffu ac ar gael yn y siopau unwaith eto. Mi gefais i bleser o'r mwyaf o'i ailddarllen o yr wythnos diwethaf cyn cyfarfod o glwb darllen lleol yr ydw i yn aelod ohono. Mae hi'n hollol amlwg bod arferion darllen rydych chi'n eu dysgu pan rydych chi'n fach yn aros efo chi. Mae sefydlu sgiliau iaith cynnar da yn rhan allweddol o lythrennedd a gallu plant i gyflawni eu potensial addysgol a'u cyfleoedd bywyd, tra hefyd yn hanfodol i'r gallu i ffurfio a chynnal perthynas gymdeithasol efo teulu, cyfoedion a ffrindiau.

Mae yna ymchwil gan Goleg Brenhinol y Therapyddion Iaith a Lleferydd sydd yn dangos bod y cyfnod COVID wedi gwaethygu’r oedi wrth gaffael sgiliau iaith a lleferydd ymhlith plant ifanc, ond dwi'n falch o'ch clywed chi'n sôn bod yna arwydd bod hynny yn gwella. Mae yna ymchwil hefyd ymhell cyn y pandemig. Mae yna dystiolaeth ar gael, wrth gwrs, fod plant o gefndiroedd difreintiedig yn fwy tebygol o fod y tu ôl i'w cyfoedion yn eu datblygiad o ran caffael sgiliau iaith a lleferydd erbyn iddyn nhw ddechrau yn yr ysgol gynradd. Mae yna ymchwil gan Achub y Plant sy'n dangos bod tua wyth o bob 10 o athrawon derbyn yng Nghymru yn gweld yn glir fod plant sy'n ymuno efo'u hysgolion yn ei chael hi'n anodd siarad mewn brawddegau llawn, a bod plant sy'n cael trafferthion efo'u lleferydd a'u hiaith yn ystod eu blynyddoedd cynnar yn aml yn dal i fod y tu ôl i'w cyfoedion o ran sgiliau llythrennedd allweddol yn 11 oed.

Felly, mae yna nifer o heriau yn wynebu Llywodraeth Cymru, a dwi'n falch iawn eich bod chi yn cydnabod hynny, a bod y cynlluniau rydych chi'n eu cyhoeddi heddiw yn mynd o leiaf ran o'r ffordd tuag at ddechrau goresgyn rhai o'r problemau mawr yma sydd gennym ni. Gan gofio pa mor allweddol ydy addysg blynyddoedd cynnar wrth ddatblygu sgiliau lleferydd a darllen, mi fuaswn i'n licio clywed mwy am y toolkit roeddech chi'n sôn amdano fo, hwn sy'n mynd i gael ei roi ar waith ar gyfer y blynyddoedd cynnar. Beth yn union fydd hwn, sut fydd hyn i gyd yn edrych a beth fydd yn newydd amdano fo? Fedrwch chi hefyd amlinellu pa gamau sydd am gael eu cymryd i ymateb i'r bwlch cyrhaeddiad, yr hwn roeddem ni'n sôn amdano fo, gan gofio bod plant o gefndiroedd difreintiedig yn fwy tebygol o fynd tu ôl i'w cyfoedion yn eu datblygiad o ran caffael sgiliau darllen a lleferydd? Ac rydych chi'n sôn am y dull ffoneg. Pam bod chi'n pwysleisio'r dull yma? Ac ydy hwn yn mynd i helpu yn benodol efo cau'r bwlch cyrhaeddiad? Oes yna fanteision penodol o ran yr agwedd yna sydd angen sylw?

Ac yn olaf, er mwyn gallu gwireddu amcanion 'Cymraeg 2050' a gwella sgiliau llafaredd a darllen plant yn y Gymraeg, mae'n glir, wrth gwrs, fod angen hyfforddi digon o athrawon i allu addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg. Dwi ddim yn mynd i ymddiheuro am ofyn unwaith eto am eich cynlluniau chi i gynyddu a chryfhau'r gweithlu addysg Cymraeg yn benodol. Dwi'n sylwi eich bod chi yn eich datganiad heddiw yn rhoi pwyslais ar ddwyieithrwydd a chreu deunyddiau yn y ddwy iaith, sydd i'w groesawu, wrth gwrs, ond mae angen inni weld cynllun ar waith sydd yn ein symud ni ymlaen i gynyddu'r gweithlu hefyd sydd yn gallu cynorthwyo plant i wella eu sgiliau llafaredd a darllen. Diolch yn fawr.

Whoops! There was an error.
Whoops \ Exception \ ErrorException (E_CORE_WARNING)
Module 'xapian' already loaded Whoops\Exception\ErrorException thrown with message "Module 'xapian' already loaded" Stacktrace: #2 Whoops\Exception\ErrorException in Unknown:0 #1 Whoops\Run:handleError in /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/theyworkforyou/vendor/filp/whoops/src/Whoops/Run.php:433 #0 Whoops\Run:handleShutdown in [internal]:0
Stack frames (3)
2
Whoops\Exception\ErrorException
Unknown0
1
Whoops\Run handleError
/vendor/filp/whoops/src/Whoops/Run.php433
0
Whoops\Run handleShutdown
[internal]0
Unknown
/data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/theyworkforyou/vendor/filp/whoops/src/Whoops/Run.php
    /**
     * Special case to deal with Fatal errors and the like.
     */
    public function handleShutdown()
    {
        // If we reached this step, we are in shutdown handler.
        // An exception thrown in a shutdown handler will not be propagated
        // to the exception handler. Pass that information along.
        $this->canThrowExceptions = false;
 
        $error = $this->system->getLastError();
        if ($error && Misc::isLevelFatal($error['type'])) {
            // If there was a fatal error,
            // it was not handled in handleError yet.
            $this->allowQuit = false;
            $this->handleError(
                $error['type'],
                $error['message'],
                $error['file'],
                $error['line']
            );
        }
    }
 
    /**
     * In certain scenarios, like in shutdown handler, we can not throw exceptions
     * @var bool
     */
    private $canThrowExceptions = true;
 
    /**
     * Echo something to the browser
     * @param  string $output
     * @return $this
     */
    private function writeToOutputNow($output)
    {
        if ($this->sendHttpCode() && \Whoops\Util\Misc::canSendHeaders()) {
            $this->system->setHttpResponseCode(
                $this->sendHttpCode()
[internal]

Environment & details:

Key Value
type senedd
id 2021-11-16.6.387765
empty
empty
empty
empty
Key Value
PATH /usr/local/sbin:/usr/local/bin:/usr/sbin:/usr/bin:/sbin:/bin
PHPRC /etc/php/7.0/fcgi
PWD /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/theyworkforyou/www/docs/fcgi
PHP_FCGI_CHILDREN 0
ORIG_SCRIPT_NAME /fcgi/php-basic-dev
ORIG_PATH_TRANSLATED /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/docs/section.php
ORIG_PATH_INFO /senedd/
ORIG_SCRIPT_FILENAME /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/docs/fcgi/php-basic-dev
CONTENT_LENGTH 0
SCRIPT_NAME /senedd/
REQUEST_URI /senedd/?id=2021-11-16.6.387765
QUERY_STRING type=senedd&id=2021-11-16.6.387765
REQUEST_METHOD GET
SERVER_PROTOCOL HTTP/1.0
GATEWAY_INTERFACE CGI/1.1
REDIRECT_QUERY_STRING type=senedd&id=2021-11-16.6.387765
REDIRECT_URL /senedd/
REMOTE_PORT 55802
SCRIPT_FILENAME /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/docs/section.php
SERVER_ADMIN webmaster@theyworkforyou.dev.mysociety.org
CONTEXT_DOCUMENT_ROOT /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/docs
CONTEXT_PREFIX
REQUEST_SCHEME http
DOCUMENT_ROOT /data/vhost/matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/docs
REMOTE_ADDR 3.145.103.100
SERVER_PORT 80
SERVER_ADDR 46.235.230.113
SERVER_NAME cy.matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org
SERVER_SOFTWARE Apache
SERVER_SIGNATURE
HTTP_ACCEPT_ENCODING gzip, br, zstd, deflate
HTTP_USER_AGENT Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
HTTP_ACCEPT */*
HTTP_CONNECTION close
HTTP_X_FORWARDED_PROTO https
HTTP_X_REAL_IP 3.145.103.100
HTTP_HOST cy.matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org
SCRIPT_URI http://cy.matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/senedd/
SCRIPT_URL /senedd/
REDIRECT_STATUS 200
REDIRECT_HANDLER application/x-httpd-fastphp
REDIRECT_SCRIPT_URI http://cy.matthew.theyworkforyou.dev.mysociety.org/senedd/
REDIRECT_SCRIPT_URL /senedd/
FCGI_ROLE RESPONDER
PHP_SELF /senedd/
REQUEST_TIME_FLOAT 1732238840.3574
REQUEST_TIME 1732238840
empty
0. Whoops\Handler\PrettyPageHandler