Fel rwyf wedi’i ddweud o'r blaen, mae’r warant i bobl ifanc yn gynllun i'w groesawu. Cynigiodd Plaid Cymru gynnig tebyg iawn yn ystod yr etholiad, felly rydym wedi bod yn awyddus i wybod rhagor o fanylion i sicrhau ei fod yn cynnal hawliau pobl ifanc ac yn hybu twf cynaliadwy yn economi Cymru. Mae'n dda clywed hefyd y bydd pobl ifanc yn gallu cyfrannu at hyn yn uniongyrchol. Ni allaf ei ddweud mwyach, ni allaf ddweud, 'Gwnewch ef gyda ni', oherwydd, ers yn ddiweddar, nid wyf yn cael fy ystyried yn 25 ac iau mwyach. Mae'n ddrwg gennyf, Dirprwy Lywydd, doeddwn i ddim yn gallu helpu cynnwys hynny. Ond mae'n dda bod Llywodraeth Cymru yn cadw at yr egwyddor ei bod yn ymwneud â gwneud hyn gyda phobl ifanc ac nid i bobl ifanc.

Er ei bod yn ymddangos bod y datganiad heddiw yn cwmpasu amrywiaeth o gyllid a buddsoddiad yn y warant, mae gennyf ddiddordeb mewn cael rhagor o wybodaeth gan y Gweinidog am fanylion y ddarpariaeth. Yn gyntaf, mae'r pandemig wedi effeithio'n anghymesur ar weithwyr ifanc yng Nghymru. Yn 2020, roedd pobl dan 25 mlwydd oed yn cynnwys traean o hawlwyr credyd cynhwysol newydd yn y DU, a chafodd 47 y cant o'r swyddi sydd wedi’u llenwi gan bobl dan 25 mlwydd oed eu rhoi ar ffyrlo rhwng mis Mawrth a mis Mehefin 2020, o'i gymharu â chyfartaledd o 32 y cant o swyddi cyffredinol. Mae'r ffigurau hyn yn cadarnhau bod pobl iau ledled y DU mewn gwaith mwy ansicr na'r boblogaeth gyffredinol. Dylai Llywodraeth Cymru ymdrechu i newid hyn drwy’r warant i bobl ifanc. Sut yn union mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu sicrhau bod cynigion cyflogaeth o fewn y warant yn cynnwys cyflog teg sy'n cyfateb i lefelau a welwyd cyn y pandemig ac sy'n cyfrif am y cynnydd mewn chwyddiant? Ac er bod y datganiad, wrth gwrs, yn awgrymu bod y Llywodraeth yn cynyddu ei phwyslais ar waith teg a swyddi, sut fyddan nhw’n gweithio gyda busnesau, undebau llafur a chyrff eraill ledled Cymru i sicrhau bod y warant i bobl ifanc yn cyflawni gwaith teg o ansawdd uchel ac ymwybyddiaeth o hawliau cyflogaeth ymhlith pobl ifanc?

Dylai gwarant i bobl ifanc ddarparu cyfleoedd economaidd i bobl ifanc ledled Cymru, tra hefyd yn gwasanaethu cymunedau lleol a busnesau bach. Yn 2019, roedd mentrau bach a chanolig yn cyfrif am 99.4 y cant o gyfanswm y busnesau yng Nghymru. Pe bai Llywodraeth Cymru yn cyflawni’r warant i bobl ifanc drwy'r model 'meddwl yn fach yn gyntaf', lle mae busnesau bach lleol yn darparu'r swyddi, y prentisiaethau a'r cyfleoedd hyfforddi i bobl ifanc, yna gall y cyfoeth a'r manteision cymdeithasol ac economaidd ehangach a gynhyrchir gan gyflogaeth ieuenctid uwch a gwelliannau mewn cyfalaf a gwybodaeth ddynol aros yng Nghymru er budd cymunedau lleol, yn hytrach na chael eu tynnu mewn mannau eraill. Mae BBaChau a busnesau lleol yn chwarae rhan hanfodol wrth feithrin economi yng Nghymru sy'n gweithio i bawb, a dyna pam y dylai Llywodraeth Cymru flaenoriaethu'r mathau hyn o fusnesau wrth baru pobl ifanc i gyfleoedd drwy'r cynllun. A fyddai Llywodraeth Cymru yn ystyried gweithredu model 'meddwl yn fach yn gyntaf' o fewn y warant i bobl ifanc a blaenoriaethu estyn allan i BBaChau?

Roeddwn hefyd yn meddwl tybed a allai'r Gweinidog roi rhywfaint o eglurder ynghylch sut y bydd hyfforddiant a gwasanaethau paru swyddi yn y cynllun yn gweithio i dargedu bylchau mewn sgiliau a phrinder llafur a sut y bydd hyn yn cyd-fynd â hyrwyddo economi wyrddach a chyrraedd targedau sero-net. Mae'r Ffederasiwn Busnesau Bach wedi nodi bod prinder sgiliau cronig dros y misoedd diwethaf wedi amharu ar adferiad economaidd Cymru. Mae prinder llafur a bylchau sgiliau yn gyffredin drwy economi Cymru, ond maen nhw’n arbennig o amlwg mewn sectorau fel adeiladu a lletygarwch. Adroddodd y Ffederasiwn Busnesau Bach fod 50 y cant o fusnesau adeiladu wedi bod yn ei chael hi'n anodd recriwtio staff mewn crefftau fel gwaith coed a gosod brics, tra bod adroddiad gwybodaeth y Bwrdd Hyfforddi Diwydiant Adeiladu yn amcangyfrif y byddai angen 9,250 o weithwyr ychwanegol yng Nghymru rhwng 2020 a 2025 heb feddwl am ystyriaethau sero-net. Yn y cyfamser, ers 2016, rydym wedi gweld y gweithlu adeiladu sydd ar gael yn gostwng. Sut fydd y llwybrau a'r rhaglenni o fewn y warant, fel ReAct+ a Thwf Swyddi Cymru+, yn targedu cyngor a hyfforddiant tuag at sectorau sy'n profi'r prinder hwn gan hefyd gydbwyso amrywiaeth o gyfleoedd i bawb, a sut y bydd hyfforddiant sgiliau sero-net a phrentisiaethau yn cael eu blaenoriaethu o fewn y warant i sicrhau bod y cyfleoedd a ddarperir yn cyd-fynd â Deddf cenedlaethau'r dyfodol?

Ac yn olaf, ac, yn anffodus, fel y gwnes i ei amlygu gyda'r Gweinidog yr wythnos diwethaf, rhwng 2020 a 2021, mae'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau wedi gwaethygu yng Nghymru. Yn ôl ffigurau o'r cyfnod hwn gan Chwarae Teg, cynyddodd bwlch cyflog rhwng y rhywiau yng Nghymru 0.7 y cant i gyfanswm bwlch o 12.3 y cant. Mae hyn wedi arwain at ddim un ardal awdurdod lleol yng Nghymru erbyn hyn lle mae merched yn ennill mwy na dynion. I bwysleisio, mae merched bellach yn ennill llai na dynion ym mhobman yng Nghymru. Dros yr un cyfnod, cynyddodd cyflog fesul awr dynion o 49c, tra bod cyflog merched wedi cynyddu 34c yn unig. Mae'r ffigurau hyn yn dangos nad yw'r cynnydd tuag at gydraddoldeb economaidd rhwng y rhywiau yn cael ei warantu ac mae angen ymyrraeth gan y Llywodraeth i sicrhau bod merched yn cael cyfran deg yn economi Cymru. Gyda hyn mewn golwg, sut y bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda busnesau sy'n ymwneud â’r warant i bobl ifanc i sicrhau bod merched ifanc yn cael cynnig cyfleoedd gyda chyflog cyfartal, a sut y bydd hyfforddiant ac addysg yn y warant yn cefnogi merched i fynd i sectorau sy'n talu'n uchel lle nad ydyn nhw'n cael eu cynrychioli ar hyn o bryd?