5. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ynghylch y pwysau ariannol ar wasanaethau cymdeithasol plant ac oedolion o fewn awdurdodau lleol? OQ57179

Ym mis Medi, cyhoeddwyd £40 miliwn o gyllid ychwanegol i weithredu'r fframwaith adfer gofal cymdeithasol. Rwyf hefyd wedi cyhoeddi £20 miliwn ychwanegol ar gyfer awdurdodau lleol hyd yma eleni i reoli'r galw am wasanaethau plant, ac rwy'n agored i ddyraniadau pellach yn ystod y flwyddyn ariannol hon.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Ym Mhowys, ac yn wir ledled Cymru, mae pwysau sylweddol, wrth gwrs, ar wasanaethau cymdeithasol plant ac oedolion, nid yn unig gyda chyfradd atgyfeirio uwch, ond gydag achosion mwy cymhleth yn dod i'r amlwg hefyd. Pan godais y mater gyda'r aelod cabinet perthnasol yng Nghyngor Sir Powys, nodwyd bod atgyfeiriadau wedi dyblu o gymharu â'r cyfnod cyn y pandemig, am yr holl resymau a fydd yn gyfarwydd, rwy'n siŵr. Roedd y drafodaeth honno gyda'r aelod cabinet yn ymwneud â sut y mae ateb, sut rydym yn dod o hyd i'r ateb. Mae angen cyllid ychwanegol, oherwydd mae angen cadw staff presennol sy'n gadael ar hyn o bryd ac mae angen tâl uwch i'r staff hynny hefyd. Dyma rai o'r problemau sy'n cael eu trafod. Nid grantiau untro yn unig yw'r ateb ychwaith, wrth gwrs, oherwydd pe bai hynny'n wir ni fyddai'r awdurdodau lleol yn gallu cynnig pecyn cyflog uwch wedi hynny neu gadw mwy o staff. Felly, Weinidog, a allwch roi sylwadau ar yr hyn rwyf wedi'i ddweud ac amlinellu unrhyw gymorth pellach ychwanegol y byddwch yn ei roi i awdurdodau lleol i fynd i'r afael â'r mater penodol hwn.

Diolch yn fawr iawn. Nid wyf yn credu y byddwn yn anghytuno â'r hyn rydych wedi'i ddweud ynglŷn â'r pwysau difrifol ar wasanaethau cymdeithasol, ac yn enwedig mewn perthynas â gwasanaethau plant. Hoffwn eich sicrhau bod fy swyddogion ar hyn o bryd yn gweithio gyda llywodraeth leol i nodi lle mae'r pwysau a lle gall cyllid ychwanegol yn y flwyddyn ariannol hon fod o ddefnydd, o gofio'r pwynt a wnaethoch fod nifer y plant sydd ag atgyfeiriadau'n cynyddu, ond hefyd y cymhlethdod am yr holl resymau y byddem yn eu deall yng nghyd-destun eu profiadau dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf. Felly, mae'r cyllid ychwanegol yno eisoes eleni, ond rwy'n fwy na pharod i edrych am ragor pe bai ei angen. Mae'r trafodaethau hynny'n parhau ar hyn o bryd.

Ac yna, wrth gwrs, mae cadw staff o fewn y sector gofal cymdeithasol yn hollbwysig. Yn amlwg, maent wedi cael blwyddyn neu ddwy wirioneddol anodd hefyd o safbwynt y gwaith y maent wedi bod yn ei wneud, yn cefnogi rhai o'r bobl fwyaf agored i niwed mewn cymdeithas, ac mae ein hymrwymiad i dalu'r cyflog byw gwirioneddol yn un pwysig iawn, yn ogystal â ffyrdd eraill o edrych ar gydnabod a chynnal gweithwyr gofal cymdeithasol. Er enghraifft, weithiau gofynnir iddynt dalu am rai o'r pethau y maent eu hangen ar gyfer eu swydd; mae angen inni edrych ar hynny i weld a oes mwy y gallwn ei wneud yn y meysydd hynny. Mae'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol a'r Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol yn cyfarfod bob wythnos yn awr gyda llefarydd ac arweinydd Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i archwilio beth arall y gallwn ei wneud i gefnogi'r sector gofal cymdeithasol.