Yr eitem nesaf yw'r datganiadau 90 eiliad, a'r datganiad cyntaf heddiw gan Llyr Gruffydd.

Diolch, Lywydd. Mae fy ffrind Abdul Khan yn dipyn o eicon. Ers 17 mlynedd, mae wedi bod yn gynghorydd sir yn nhref Bae Colwyn yn rhanbarth Gogledd Cymru, ac eleni, ef yw’r Bangladeshiad cyntaf erioed yng Nghymru i gadeirio cyngor sir, pan gafodd ei benodi’n gadeirydd Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy. Mae hefyd yn ddyn busnes llwyddiannus, yn berchennog bwyty hirsefydlog yn y dref, ac yn hael iawn ei gefnogaeth i elusennau a sefydliadau cymunedol lleol. Mae rhoddion i fanciau bwyd yn beth cyffredin, mae staff y GIG wedi cael prydau bwyd am ddim gan ei fwyty yn ystod y pandemig, ac mae wedi bod yn eiriolwr diflino dros gydlyniant cymunedol yn ei ardal leol. Nid yw'n syndod, felly, fod pawb yn adnabod Abdul. Mae pawb yn ei adnabod wrth ei enw cyntaf, ac mae'n agos iawn at galon ei gymuned.

Abdul hefyd oedd maer Bangladeshaidd cyntaf Cymru, felly mae wedi torri tir newydd yn gyson ac mae'n ddyn arloesol, a dyna pam fy mod am dalu teyrnged i'r dyn caredig a diymhongar hwn sydd wedi cyfoethogi ei gymuned i'r fath raddau. Mewn gwirionedd, y peth anoddaf am y datganiad 90 eiliad hwn oedd perswadio Abdul i adael i mi ei wneud amdano ef. Mae'n esiampl wych ac mae'n hyrwyddwr gwirioneddol ar ran ei gymuned. Diolch, Abdul, am dy holl waith.

Naw deg pum mlynedd yn ôl, cwblhawyd cofgolofn ryfel Penrhiwceibr. Gosodwyd y plac efydd i goffáu'r rheini a gollodd eu bywydau yn y rhyfel byd cyntaf ar waelod twr castellog a fyddai hefyd yn gloc y pentref. Fe'i dyluniwyd gan y pensaer o Aberpennar, W.H. William, talwyd amdani drwy danysgrifiad cyhoeddus, a chafodd ei hadeiladu â cherrig o hen gamlas Aberdâr.

Mae'n dirnod trawiadol, wedi'i leoli yn llythrennol ynghanol ei gymuned glos yn y Cymoedd, gyda draig goch yn geiliog gwynt y gellir ei weld o bell. Mae tŵr y cloc yn gwneud y gofgolofn yn un gofiadwy. Yn ddiweddarach, ychwanegwyd enwau'r rheini a fu farw yn yr ail ryfel byd, ac mae hefyd yn cynnwys nodwedd unigryw arall, sef cofeb i ryfel Korea. Mae'r tŵr bellach yn adeilad rhestredig gradd II, ond yn anffodus, mae ei gyflwr wedi dirywio dros y blynyddoedd diwethaf ac nid yw'r cloc yn gweithio. Ond mae cynlluniau ar y gweill i newid hyn. Bydd y cloc yn cael ei atgyweirio a'r strydwedd yn cael ei gwella. Mae'r paneli pres eisoes wedi'u glanhau, a goleuadau newydd wedi'u gosod. Hoffwn ddiolch i Gyngor Rhondda Cynon Taf am wneud hyn fel rhan o'u hymrwymiad parhaus i gymuned y lluoedd arfog. Mae'r pentref yn cynnal eu gwasanaeth coffa wythnos ar ôl Sul y Cofio, y drydedd nodwedd unigryw. Felly, byddaf yn ymuno â'r gymuned ger y gofgolofn ddydd Sul i dalu teyrnged i'r rheini a roddodd eu bywydau.

Ac yn olaf heddiw, Rhys ab Owen.

Diolch yn fawr, Llywydd. Hoffwn i longyfarch cymanfa ganu Westminster ar ddathlu ei chanmlwyddiant eleni. Sefydlwyd y gymanfa yn 1920 gan y Prif Weinidog ar y pryd, David Lloyd George, i goffau'r bobl a fu farw yn y rhyfel byd cyntaf. Wrth gwrs, eleni maen nhw'n dathlu'r canmlwyddiant oherwydd, am resymau amlwg, roedden nhw'n methu cwrdd y llynedd.

Braint fawr oedd llywyddu y gymanfa eleni yng nghapel hardd Castle Street yn Oxford Circus yn Llundain, a chyd-ganu gyda channoedd o Gymry Llundain. Ac yn eu plith, Llywydd, nifer fawr ohonynt yn Gardis, fel ymhob digwyddiad arall Cymry Llundain, ac roeddwn yn canu nesaf i’ch cyd-Aelod yng Ngheredigion, Ben Lake. Dwi ddim yn siŵr pwy oedd yn cadw pwy mewn tiwn. Roedd y gymanfa o dan arweiniad cynghorydd Plaid Cymru, Trystan Lewis—bydd Janet yn ei gofio'n iawn, wrth gwrs. Ac o dan ei arweiniad ef roedd y canu ychydig yn fwy afieithus a’r cofio ychydig yn ddwysach wrth gofio'r rheini sydd wedi marw ers y cyfarfod diwethaf yn 2019 yn ystod cyfnod COVID.

Beth bynnag yw dyfodol cyfansoddiadol yr ynysoedd hyn, a dim ond ffŵl fyddai’n ceisio dyfalu beth sydd yn mynd i ddigwydd, mae un peth yn sicr, bydd Cymry o hyd yn symud i fyw, i weithio ac i addoli yn Llundain. Mae Cymry Llundain wedi chwarae rôl flaenllaw ar hyd y canrifoedd, am dros 1,000 o flynyddoedd, ac mae nifer wedi cymryd mantais i hyrwyddo’r Gymraeg, ein diwylliant a statws Cymru fel cenedl yn y ddinas fawr honno. Felly, llongyfarchiadau mawr i’r Parchedig Rob Nicholls a phwyllgor y gymanfa, a dwi'n edrych ymlaen at 100 mlynedd arall o ganu hen emynau Cymru ym mhrifddinas Lloegr. Diolch yn fawr.

Dyna ni, felly. Rydyn ni'n cyrraedd egwyl fer nawr er mwyn caniatáu newidiadau yn y Siambr, ac fe fyddwn ni'n canu'r gloch cyn inni ailgychwyn.

Ataliwyd y Cyfarfod Llawn am 15:19.

Ailymgynullodd y Senedd am 15:26, gyda'r Dirprwy Lywydd (David Rees) yn y Gadair.