Diolch yn fawr, Llywydd, a byddaf, byddaf yn siarad yn rhinwedd fy swydd fel Cadeirydd y Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai heddiw. Diolch i'r Gweinidog am ei datganiad. Bydd ein pwyllgor yn edrych ar dai yn gyffredinol yn ystod tymor y Senedd—argaeledd tai fforddiadwy o ansawdd da sy'n ateb yr heriau newid yn yr hinsawdd. Fodd bynnag, mae ein ffrwd waith gyntaf ar ail gartrefi—yn is-set, mewn gwirionedd, o'r darlun cyffredinol hwnnw—ac fe wnaethom lansio ymgynghoriad cyhoeddus yn ddiweddar fel rhan o'r ymchwiliad hwn, a fydd ar agor tan ganol mis Ionawr. Gobeithiwn dderbyn ystod eang o ymatebion er mwyn casglu tystiolaeth, a gobeithiwn y daw hynny o sbectrwm o safbwyntiau gwahanol fel ein bod yn clywed pob safbwynt ar y materion pwysig iawn hyn.

Credaf fod datganiad y Gweinidog heddiw yn amserol iawn wrth i ni ddechrau ein hymchwiliad. Un o brif elfennau ein gwaith fydd archwilio argymhellion Dr Simon Brooks yn ei adroddiad, a byddwn hefyd yn edrych, wrth gwrs, ar ymateb Llywodraeth Cymru i'r argymhellion hynny. Rhan o'r ymateb llywodraethol hwnnw oedd bwrw ymlaen â'r cynlluniau treialu ac, yn amlwg, eu gwerthuso maes o law. Tybed, Gweinidog, a wnewch chi ddweud ychydig mwy am yr ymarfer hwnnw a beth oedd y meini prawf a ddefnyddiwyd i benderfynu ar ardal y cynllun treialu. Yn amlwg, mae maint y problemau yn y rhan benodol honno o Gymru yn bwysig iawn, ond tybed a allech ychwanegu at hynny gydag unrhyw feini prawf eraill a ddefnyddiwyd. A hefyd, a allech ddweud unrhyw beth am faint o ddiddordeb cymunedol sydd mewn dod yn ardaloedd cynllun treialu. Byddai'n dda gwybod beth oedd maint y diddordeb hwnnw. 

Mae'n amserol iawn, wrth gwrs, y mater hwn, ac mae wedi cael cryn dipyn o sylw yn y cyfryngau yn ystod y misoedd diwethaf ac, yn wir, dros gyfnod eithaf hir. A chredaf nawr yn enwedig yng ngoleuni'r pandemig a'i effaith bosibl o ran cynyddu gallu pobl i weithio gartref, a gwerthfawrogiad o'r amgylchedd ac awydd i fyw mewn ardaloedd arfordirol a gwledig deniadol, tybed a yw'r Gweinidog yn cytuno bod hynny'n ddimensiwn ychwanegol ar hyn o bryd y mae angen ei ystyried yn y materion hyn.

Nid ydym wedi cael digon o dystiolaeth eto i ddod i unrhyw gasgliadau, ond gwyddom fod hwn yn fater cymhleth iawn. Fel y dywedodd Joel, rydym wedi clywed bod angen mwy o ymchwil a data er mwyn deall maint y broblem yn llawn, a byddwn yn parhau i archwilio hynny drwy ein gwaith. Rydym hefyd yn awyddus i ddeall yn well lle mae'r cydbwysedd rhwng manteision economaidd ail gartrefi ac ar ba bwynt y byddwch yn cyrraedd yr hyn sy’n cael ei ddisgrifio’n aml fel pwynt tyngedfennol, lle mae niwed cymdeithasol yn drech na manteision economaidd posibl.   

Felly, byddwn yn parhau â'n hymchwiliad i'r flwyddyn newydd pan fyddwn yn gwahodd rhanddeiliaid gydag amrywiaeth o safbwyntiau i gyflwyno eu tystiolaeth, a byddwn hefyd yn eich gwahodd chi, Gweinidog, i roi tystiolaeth ffurfiol i'r ymchwiliad cyn i ni ystyried ein casgliadau a chyhoeddi adroddiad. Diolch yn fawr.