8. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Rheoleiddio canolfannau achub ac ailgartrefu anifeiliaid

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:25 pm ar 24 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 5:25, 24 Tachwedd 2021

(Cyfieithwyd)

Rydym wedi clywed am Cadi, rydym wedi clywed am Arthur; hoffwn ddweud wrthych am aelod o fy nheulu i: Blue, y milgi bach a achubwyd o ganolfan Achub Anifeiliaid Gogledd Clwyd. Fe'i cawsom 11 mlynedd yn ôl; roedd yn denau ac yn esgyrnog, yn naw mis oed, a phan gyraeddasom adref gydag ef, estynnodd ei goesau bach allan ar y carped yn y lolfa, dwy goes ymlaen, dwy goes yn ôl, fel clustog atal drafft, a syrthiasom mewn cariad ag ef, fel y mae llawer o bobl yn ei wneud pan fyddant yn cael eu hanifeiliaid anwes.

Mae Blue yn un o 1,900 o anifeiliaid y mae canolfan Achub Anifeiliaid Gogledd Clwyd yn eu hailgartrefu bob blwyddyn. Fe'i sefydlwyd yn 1978 gan wraig o'r enw Anne Owen, a dechreuodd gyda chi potsiwr tenau; ci tenau, esgyrnog, ac erbyn hyn mae'n ailgartrefu llawer o anifeiliaid. Credaf eu bod yn gwneud gwaith aruthrol, a cheir llawer o enghreifftiau rhagorol o ganolfannau achub anifeiliaid ledled Cymru gyfan wrth gwrs. Un arall yn fy etholaeth i yw canolfan anifeiliaid yr RSPCA ym Mryn-y-Maen ychydig y tu allan i Fae Colwyn. Gallaf gofio'n dda gweld draenog, babi draenog, mewn trallod ar y gylchfan ger fy swyddfa yn y gwaith; roedd yn anadlu'n gyflym yng ngwres y dydd, yn amlwg yn mynd i gerdded i'r ffordd a dod yn olygfa fflat gyfarwydd fel llawer o ddraenogod yn anffodus, ond fe'i codais yn fy nghap fflat, ei ddal ar fy nglin, a gyrru i Ganolfan Anifeiliaid Bryn-y-Maen lle cefais gyngor cyn ei ryddhau i'r gwyllt yn y diwedd. Roedd yn 9g pan gyrhaeddodd y ganolfan; cafodd driniaeth feddygol ac fe'i rhyddhawyd ychydig wythnosau'n ddiweddarach; roedd yn enfawr pan gyrhaeddodd 1kg, felly dyn a ŵyr pa fwyd roeddent yn ei fwydo iddo; yr un pethau â fi y rhan fwyaf o'r amser yn ôl pob tebyg.

Wedyn, wrth gwrs, mae gennych waith Sw Mynydd Cymru ym Mae Colwyn, sy'n aml iawn yn rhoi cartref i anifeiliaid ac yn eu hachub, yn enwedig anifeiliaid egsotig nad oes gan neb arall brofiad o allu gofalu amdanynt. Rydym wedi cael pob math o anifeiliaid yn teithio ar draws Bae Colwyn dros y blynyddoedd, gan gynnwys parotiaid, crwbanod, madfallod, pob math o anifeiliaid sydd wedi cael cartref gan y sw ac maent yn gwneud gwaith gwych. Maent hefyd, wrth gwrs, yn achub anifeiliaid gwyllt; mae ganddynt ganolfan achub morloi llwyd yno, felly maent hwythau hefyd yn gwneud gwaith da.

Ond y peth am yr RSPCA, canolfan Achub Anifeiliaid Gogledd Clwyd a Sw Mynydd Cymru yw eu bod i gyd yn cadw at y safonau uchaf un o ran lles anifeiliaid. Gall pobl fynd yno'n hyderus, gan wybod os byddant yn mynd ag anifail crwydr i mewn neu anifail sydd mewn trallod, y bydd yn cael gofal da; caiff ei godi'n ôl ar ei draed—os oes ganddo draed—ac yna'i ailgartrefu mewn amgylchedd priodol. Ac wrth gwrs, maent yn fetio pawb sy'n dod i mewn i ofyn am anifail i'w ailgartrefu, a dyna'r math o ansawdd y dylem anelu ato ym mhob rhan o'r wlad. Mae'n ofnadwy nad oes system gofrestru ar gyfer canolfannau achub anifeiliaid yng Nghymru, ac nad ydym yn gwybod ble mae'r canolfannau achub hyn, ac mae hynny'n rhoi anifeiliaid mewn perygl, ac nid oes yr un ohonom am i hynny ddigwydd.

Rwy'n falch fod y Llywodraeth yn cytuno â ni ar hyn; mae'n siomedig braidd eu bod wedi cyflwyno gwelliant heb amserlen glir ar gyfer gweithredu newid, ond mae'n welliant sydd, serch hynny, yn debyg iawn i'n cynnig gwreiddiol, felly gallaf weld bod hyn yn rhywbeth y mae'r Gweinidog am fynd i'r afael ag ef. Ac os caf gyfeirio wrth gloi at rai o ganlyniadau rheolau lles anifeiliaid gwael neu reolau lles anifeiliaid amhriodol: cysylltwyd â mi—ychydig oddi ar y pwnc—cysylltodd ffermwr â mi yr wythnos hon yn fy etholaeth i sôn bod un o'i ffrindiau sy'n berchen ar fferm lle roedd TB yn bresennol wedi gorfod gweld y gwartheg roedd wedi'u magu a'u bwydo a gofalu amdanynt dros nifer o flynyddoedd yn cael eu saethu o'i flaen ar fuarth y fferm. Achosodd hynny ofid meddwl a thrallod ofnadwy iddo, a gwyddom fod iechyd meddwl ymhlith y gymuned amaethyddol wedi cyrraedd y gwaelod yn ystod y blynyddoedd diwethaf, a chawsom sefydliadau fel Tir Dewi yn etholaeth Sam Kurtz i geisio ymateb i'r heriau hynny. Credaf fod angen inni feddwl a yw'r math hwnnw o weithredu mewn ymateb i ganfod TB ar fferm yn briodol, ac a allwn addasu ein rheolau yma yng Nghymru fel bod mwy o hyblygrwydd a bod modd mynd ag anifeiliaid i ffwrdd i'w difa fel nad achosir trallod o'r fath i'r rhai sydd wedi rhoi gofal mor dda wrth fagu'r anifeiliaid hynny. Felly, tybed a all y Gweinidog ymateb i'r mater penodol hwnnw hefyd pan fydd yn crynhoi ymateb y Llywodraeth heddiw. Diolch.