5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 30 Tachwedd 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:03, 30 Tachwedd 2021

Diolch yn fawr. Jest i wneud hi'n glir, mae rhai labordai ym Mhrydain ddim eto'n gallu adnabod drwy PCR yr amrywiolyn newydd yma. Felly, rŷn ni jest yn ceisio sicrhau ein bod ni'n gwybod pa labordai yw'r rheini. Wrth gwrs, mae un mawr yng Nghymru, ac mae hwnna yn y sefyllfa lle y bydden nhw yn adnabod.FootnoteLink 

Dwi ddim yn hollol siŵr o ran os mae LFTs, lateral flow tests, eto yn gallu. Ond, mae gwaith sydd wedi cael ei wneud yn yr Almaen hyd yn hyn yn dangos ei fod e'n debygol y byddan nhw'n gallu. Eto, dim ond ers chwe diwrnod ydyn ni wedi adnabod y sefyllfa yma, felly mae'r gwaith yna'n cael ei wneud ar draws y byd. Felly, mae hwnna'n bwynt pwysig. 

O ran y newidiadau hunanynysu, y rheolau a'r cymorth ariannol, rŷn ni wedi trafod yn fras efallai bydd angen gwneud rhywbeth yn y maes yma, ond dŷn ni ddim ar y pwynt yna, felly dŷn ni ddim wedi cael cytundeb ar hynny eto.

O ran mygydau mewn ysgolion, mae e'n recommendation in guidance, jest fel bod pobl yn glir beth mae hwnna'n golygu.

Ac wedyn, pryd fydd pobl yn derbyn y brechiad, wel, mae hi'n rhaglen rili cymhleth eisoes, cyn inni gael y rhaglen ychwanegol mawr yma, ac felly rŷn ni yn gofyn i bobl fod yn amyneddgar, ac mi fyddwn ni mewn amser yn dweud, 'Reit, os nad ŷch chi wedi clywed hyd yn hyn, os ŷch chi yn y categori yma, wedyn cysylltwch.' Ond dŷn ni ddim ar y pwynt yna eto. Felly, ar hyn o bryd, byddwn i'n gofyn i bobl beidio â chysylltu, achos mae lot fawr o waith yn cael ei wneud, ac mae angen inni ganolbwyntio ar y rhaglen fawr. Mi ddown ni atoch chi, ac mi wnawn ni roi gwybod ichi. Os ŷch chi yn y grŵp a rŷch chi'n meddwl eich bod chi wedi colli allan, dŷch chi ddim wedi cyrraedd y pwynt yna eto. Mi wnawn ni roi gwybod i bobl, felly byddwch yn amyneddgar os yn bosibl.

Jest o ran clwb Caerdydd, yn amlwg, beth sydd wedi digwydd yw bod De Affrica wedi mynd ar y rhestr goch. Mae hwnna'n golygu bod yna ofyniad cyfreithiol iddyn nhw ynysu. Ein cyfrifoldeb ni fel Llywodraeth yw cadw pobl Cymru'n saff, ac felly mae'n bwysig ein bod ni'n gwneud hynny trwy gadw'r amrywiolyn allan cyn hired â phosibl. Wrth gwrs, mae lot o bobl ar hyd a lled y byd yn yr un sefyllfa â chlwb Caerdydd, ac felly rŷn ni yn ymwybodol bod angen inni jest ystyried eu bod nhw efallai mewn sefyllfa galed, ond mae'n rhaid inni ystyried bod pobl yn yr un sefyllfa â nhw ar draws y byd, felly rŷn ni'n cadw llygad ar y sefyllfa.

Y ffaith yw nad oes yna westy lle maen nhw'n gallu hunanynysu yng Nghymru, ac mae yna reswm clir am hynny—oherwydd, yn gyffredinol, does dim awyrennau sy'n dod o'r gwledydd coch yma. Dyw Caerdydd ddim yn faes awyr lle mae red-list countries yn cael dod a glanio; mi fyddai fe'n anghyfreithlon. Os mai honno yw'r sefyllfa rŷn ni ynddi, mae hwnna'n golygu bod yn rhaid i bobl lanio yn Lloegr. Mi fyddai fe ddim yn gwneud lot o synnwyr o ran iechyd i drawsgludo pobl o faes awyr yn Lloegr i westy yng Nghymru. Mae'n anodd iawn i ystyried ar hyn o bryd a fyddai gwesty jest cyn Nadolig yn barod i newid ei hunan i mewn i westy sydd yn barod i dderbyn pobl o wlad coch, achos dyna'r unig beth maen nhw'n gallu ei wneud wedyn. Felly, byddai Nadolig, mewn gwirionedd, drosodd iddyn nhw fel gwesty, felly yn amlwg mae hwnna'n amhosibl inni ei weithredu ar hyn o bryd.