Part of the debate – Senedd Cymru am 5:05 pm ar 30 Tachwedd 2021.
Rwy'n falch o ddweud bod yr ymyrraeth hon wedi bod yn un llwyddiannus iawn, hyd yma. Does dim achosion newydd o HIV wedi bod ymysg y rhai sydd wedi bod yn derbyn PrEP. Rhwng Ionawr a Hydref 2021, gwnaeth 1,301 o bobl ddefnyddio PrEP. Serch hynny, yn ystod y pandemig, mae'r defnydd o PrEP wedi lleihau. Mae sawl rheswm posibl dros hyn, ond bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda'i phartneriaid, gan gynnwys y Terrence Higgins Trust, ar ymgyrch i gynyddu gwybodaeth am PrEP yng Nghymru i annog pobl i'w ddefnyddio ac i wella mynediad at PrEP.
Mae achosion newydd o HIV yng Nghymru yn mynd ar eu lawr. Mae'n hanfodol bod y duedd hon yn parhau. Mae'n bwysig hefyd sicrhau diagnosis cynnar o achosion newydd o HIV a bod cleifion yn cael gofal o'r safon uchaf. Yn 2019—. Sori, yn 2021, roedd dros 2,300 o bobl sy'n byw yng Nghymru yn cael gofal HIV. Fe fydd y nifer yma'n cynyddu wrth i fwy o bobl wybod eu statws HIV a gallu cael triniaeth effeithiol.
Wrth gael triniaeth, mae gan rywun sydd â HIV lwyth feirysol nad oedd modd ei ganfod. Ni all y person basio HIV ymlaen, ac mae'n gallu disgwyl byw bywyd hir ac iach. Er mai dyna'r sefyllfa ers sawl blwyddyn, mae dal diffyg ymwybyddiaeth yn gyffredinol, ac mae llawer o gamsyniadau am HIV o hyd. Cyflwr cronig yw HIV. Fe ddylai bobl sydd â'r cyflwr deimlo eu bod nhw'n gallu bod yn agored am eu statws HIV, fel y buasen nhw gydag unrhyw gyflwr arall, heb ofni cael eu beirniadu neu eu trin yn wahanol. Rhaid cael gwared â'r stigma yn y gweithle, mewn ysgolion a lleoliadau iechyd a gofal cymdeithasol. Dwi'n disgwyl i bawb fod yn hyddysg am HIV a stigma HIV, a bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda'r sector addysg ac iechyd i gyflawni hyn.
Mae fy swyddogion wedi sefydlu grŵp gorchwyl a gorffen i roi cyngor ac arweiniad ar ddatblygu cynllun gweithredu ar HIV. Ei nod yw cyhoeddi'r cynllun hwn yn hanner cyntaf 2022. Fe fydd y cynllun yn cynnwys camau gweithredu mesuradwy wedi eu targedu er mwyn gwneud gwahaniaeth mawr o ran atal HIV, diagnosis, triniaeth, gofal a stigma. Cyn gynted ag y bydd y cynllun wedi ei chytuno a'i chostio, fe fyddaf yn gwneud cyhoeddiad pellach, gydag amserlen i gymryd yr argymhellion ymlaen.
Yn ogystal â helpu'r gwasanaeth iechyd i adfer a symud ymlaen ar ôl heriau anferthol y ddwy flynedd ddiwethaf, mae'n hanfodol ein bod yn parhau i weithredu i sicrhau tegwch i bawb, a chael gwared ar anghydraddoldeb, stigma a rhagfarn ar bob lefel o gymdeithas. Gan weithio gyda phartneriaid ar draws y gwasanaeth iechyd, y byd academaidd a chyrff y trydydd sector, fel y Terrence Higgins Trust a Fast-Track Cities, sy'n llawn gwybodaeth ac arbenigedd, dwi'n hyderus y gall Cymru arwain y ffordd. Dwi'n edrych ymlaen at roi rhagor o wybodaeth ichi am waith pellach a'r ymrwymiadau hyn, sydd wedi eu gwneud yn rhaglen Llywodraeth Cymru, a'n hymdrechion pwrpasol i leihau trosglwyddiad HIV yma yng Nghymru.