Diolch i'r Gweinidog am y datganiad. Rydym yn falch o'r penderfyniad a nodwyd i fynd i'r afael â'r annhegwch a wynebir gan bobl anabl yng Nghymru sydd wedi'i gynnwys yn y cytundeb cydweithio â Phlaid Cymru.

Mae un o fy nheulu agos i yn anabl, felly rwy'n gwybod yn uniongyrchol am yr heriau a'r rhwystrau sydd, yn anffodus, yn rhan o'i fywyd bob dydd ac, wrth gwrs, bywydau miloedd o bobl eraill ledled Cymru: anawsterau gyda thrafnidiaeth gyhoeddus; gyda chael gafael ar gymorth a gofal; safon byw is yn eithaf aml; ac, yn aml, dim ond yr her o gael eich gweld a chael eich clywed. Fel yr ydych chi wedi sôn yn eich datganiad, cafodd yr anawsterau a'r heriau hynny, wrth gwrs, eu dwysáu a'u gwaethygu gan COVID, er ein bod yn gwybod, hyd yn oed cyn y pandemig, fod llawer gormod o bobl anabl yn teimlo eu bod yn cael eu hanghofio neu eu hanwybyddu gan y Llywodraeth. Mae arolwg a gynhaliwyd gan Anabledd Cymru wedi canfod nad oedd 76 y cant yn credu y byddai hawliau anabledd yn gwella dros y pum mlynedd nesaf.

Roedd deddfwriaeth coronafeirws brys yn llacio'r ddyletswydd gofal ar awdurdodau lleol, a adawodd rai oedolion a phlant anabl, a'u gofalwyr, heb y cymorth sydd ei angen arnynt o ran gofalwyr—roedd yn y newyddion ddoe. Ac ehangodd y bwlch gweithredu rhwng polisi ac arfer, yn anffodus. Pan godwyd y cyfyngiadau, ni ddychwelodd y rhan fwyaf o bobl anabl i'w bywydau arferol gynt. Canfu adroddiad gan Scope fod 35 y cant o bobl anabl wedi canfod bod ganddyn nhw lai o arian ers y pandemig, ac mae'r bwlch cyflogaeth i bobl anabl wedi bod yn segur ar oddeutu 30 y cant ers dros ddegawd. Felly, rhaid inni geisio defnyddio profiad y pandemig i greu strategaeth i helpu i gau'r bwlch hwn.

Gan fod cyfyngiadau COVID wedi lleddfu ychydig, a bod pobl yn dechrau dychwelyd i'r gwaith, neu newid i weithio hybrid, mae perygl y gallai pobl anabl a oedd gynt yn elwa o gael eu cynnwys yn ddigidol dros y pandemig gael eu hynysu. Efallai y bydd cyflogwyr yn gallu ymddangos yn hygyrch a chynhwysol gan wneud fawr ddim i sicrhau cynhwysiant yn niwylliant y gweithle, dilyniant gyrfa neu gyfleoedd rhwydweithio proffesiynol i bobl anabl sy'n gweithio gartref. Ac mae hyn, wrth gwrs, hefyd yn wir am weithgareddau hamdden a chymdeithasol a oedd ar gael yn eang ar-lein yn anterth y cyfyngiadau symud sydd bellach wedi lleihau'n arw. Felly, hoffwn wybod beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau y bydd gweithio hyblyg yn parhau i weithio o blaid pobl anabl.

Ac a allai'r Gweinidog hefyd amlinellu pa ddarpariaethau sydd ar waith ar hyn o bryd, a pha gamau pellach sydd wedi'u cynllunio i sicrhau bod system drafnidiaeth Cymru yn gwbl hygyrch i bobl anabl, gan fod gallu teithio'n ddiogel yn ôl ac ymlaen i'r gwaith wedi dod yn fater cynyddol bwysig i lawer o bobl anabl yn ystod y pandemig?

Un canfyddiad allweddol yn yr adroddiad 'Drws ar Glo' oedd bod diffyg pobl anabl mewn swyddi dylanwadol wedi cyfrannu at benderfyniadau sy'n arwain at ganlyniadau negyddol i bobl anabl. Cynigiodd y mynediad i gronfa swyddi etholedig Cymru, y gwnaethoch chi gyfeirio ato yn eich datganiad ac eto yn eich ateb i Altaf Hussain, y cymorth ariannol hwnnw i bobl anabl a ymgeisiodd yn etholiad y Senedd eleni, ac yn awr yn etholiadau llywodraeth leol 2022 sydd i ddod. Fe wnaethoch chi sôn fod dau berson wedi defnyddio'r gronfa hon. Oes gennych chi unrhyw wybodaeth bellach ynghylch pa mor effeithiol oedd y gronfa o ran cynorthwyo pobl anabl i sefyll fel ymgeiswyr? Pa welliannau a newidiadau sydd angen eu gwneud i'r gronfa hon, gan edrych ymlaen at etholiad 2022, i sicrhau ein bod yn cael mwy o bobl yn gallu defnyddio'r gronfa hon fel y gallant ymgeisio am sedd?

Wrth inni wynebu datblygiad arall pryderus, fel y clywsom ni heddiw yn y Siambr, yn y pandemig gyda dyfodiad yr amrywiolyn newydd hwn i'r DU, rhaid inni sicrhau bod gwersi a ddysgwyd o'r misoedd diwethaf yn cael eu hystyried mewn gwirionedd. Roedd pobl anabl, fel y dywedoch chi, yn cwmpasu 60 y cant o farwolaethau oherwydd COVID-19 yng Nghymru, ac nid oedd llawer o'r marwolaethau hyn, fel y dywedwch chi, yn ganlyniadau anochel namau, ond roedd modd eu hatal ac roedden nhw wedi eu gwreiddio yn y ffactorau economaidd-gymdeithasol y gwnaethoch chi gyfeirio atyn nhw. Mae effaith cyfraddau heintio uchel ar ofal a gwasanaethau cymdeithasol wedi bod yn drychinebus i bobl anabl. Mae'r pryder sy'n cael ei deimlo'n awr wrth i ni wynebu canlyniadau'r amrywiolyn omicron hwn yn amlwg ymhlith pobl anabl, felly hoffwn ofyn: beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i sicrhau bod pobl anabl yn cael eu cefnogi'n well yn ystod y misoedd nesaf o ran pethau fel darparu cyflenwadau addas a digonol o offer, megis cyfarpar diogelu personol i staff gofal cymdeithasol a chynorthwywyr personol sy'n gofalu am bobl anabl, ond hefyd, yn hollbwysig, lefelau staffio digonol i ddarparu'r gofal a'r cymorth hanfodol, beunyddiol hwnnw? Diolch.