Part of the debate – Senedd Cymru am 3:39 pm ar 1 Rhagfyr 2021.
Diolch yn fawr, Lywydd. Hoffwn wneud datganiad cyflym heddiw ar SUDEP, sef marwolaeth annisgwyl sydyn oherwydd epilepsi. Yng Nghymru, amcangyfrifir bod 32,000 o bobl yn byw gydag epilepsi. Mae 21 o bobl yr wythnos neu dri o bobl bob dydd yn y Deyrnas Unedig yn marw o SUDEP, gyda chanran fawr ohonynt yn ddynion ifanc rhwng 20 a 40 oed. Fel grŵp, mae risg pobl sy'n byw gydag epilepsi o SUDEP yn un mewn 1,000. Fodd bynnag, gall hyn newid yn llwyr i rai pobl yn dibynnu ar eu hamgylchiadau unigol. I rai o fy etholwyr, mae hwn yn fater real iawn y maent yn byw gydag ef bob dydd, ac mae rhai o'r profiadau y maent wedi'u rhannu â mi dros yr wythnosau diwethaf wedi bod yn wirioneddol ysbrydoledig.
Hoffwn gyfeirio'n arbennig at Hayden Brown, dyn ifanc o Rydaman a gollodd ei fywyd i SUDEP ychydig dros ddwy flynedd yn ôl yn awr. Mae ei fam, Helen, yn gweithio gyda Hywel Dda i gynhyrchu adnodd y gellir ei roi i bobl ar adeg y diagnosis i gynyddu ymwybyddiaeth pobl a'u hysbysu sut y gallant leihau risgiau. Mae hi hefyd yn rhoi gwobr yn ei enw bob blwyddyn yn ei hen ysgol gynradd, Ysgol Bro Banw.
Mae SUDEP Action yn elusen ragorol sy'n gwneud ei gorau glas i godi ymwybyddiaeth o SUDEP yn benodol, a hoffwn annog unrhyw un sydd â theulu neu anwyliaid yr effeithiwyd arnynt gan y cyflwr i ymweld â'u gwefan. Hefyd, mae Epilepsy Action Cymru yn gwneud gwaith gwych o godi ymwybyddiaeth a chynyddu dealltwriaeth o'r cyflwr yma yng Nghymru. Hoffwn ddiolch i'r sefydliadau hyn am eu gwaith rhagorol ar y mater hwn.