Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:10 pm ar 7 Rhagfyr 2021.
Rwy'n diolch i Jayne Bryant am hynna ac am y ddwy enghraifft ymarferol y soniodd amdanyn nhw. Dywedais fod Jack Sargeant wedi mynd â mi i weld effaith cau banciau ym Mwcle; ond aeth yr Aelod dros Orllewin Casnewydd â mi i weld Sero Zero Waste, y siop gymunedol yn Nhŷ Tredegar, a'r ddwy fenyw ifanc wych a oedd wedi cymryd y risg o sefydlu'r cyfan ac sydd wedi gwneud cymaint o lwyddiant ohono.
O ran RE:MAKE Casnewydd, yna bydd yr Aelod yn gwybod, rwy'n siŵr, ei fod yn cael ei ariannu gan gynllun cymunedau treth gwarediadau tirlenwi Llywodraeth Cymru, cynllun a ddyluniwyd yn arbennig yma yng Nghymru pan gafodd y darn hwnnw o gyfrifoldeb cyllidol ei drosglwyddo i ni a chafodd ei gymeradwyo wrth i'r ddeddfwriaeth fynd drwy'r Senedd. Mae caffis trwsio yn ffenomenon o Gymru—mae gennym ni dros 60 ohonyn nhw eisoes—ond rwy'n credu bod RE:MAKE Casnewydd yn cynnig cam ymhellach eto . Oherwydd, mewn ffordd yr wyf i'n gyfarwydd â hi o rai enghreifftiau eraill, gallwch gymryd eitemau cartref y mae angen eu trwsio, ac os nad oes eu hangen nhw eich hun, gallwch eu cyfrannu nhw at lyfrgell fenthyca lle gall pobl efallai nad oes ganddyn nhw fynediad hawdd at eitemau wedi eu trwsio yn gyflym fynd i'w benthyg at eu defnydd eu hunain.
Rydym ni'n edrych o gwmpas y Siambr yma ac yn meddwl yn gyffredinol pa mor lwcus yw pob un ohonom ni nad oes yn rhaid i ni feddwl, os aiff rhywbeth bach o'i le gartref—os bydd y tegell yn torri, os oes angen trwsio'r tostiwr—ble rydym ni'n mynd i ddod o hyd i'r arian i allu cael eitem newydd yn ei lle. Ond rydym ni'n gwybod bod canran enfawr o aelwydydd yng Nghymru nad oes ganddyn nhw unrhyw gynilion o gwbl ar gael wrth gefn lle mae hyd yn oed mân anawsterau domestig yn taflu cysgod mawr iawn ar allu'r aelwyd honno i ymdopi drwy'r wythnos i ddod. Mae'r llyfrgelloedd benthyg hynny o eitemau wedi eu trwsio yn achubiaeth wirioneddol yn y cymunedau hynny, ac mae'n wych gweld RE:MAKE Casnewydd yn rhan o'r cam diweddaraf hwnnw yn y datblygiad hwnnw.