Mae'r ddadl hon ynglŷn â swyddogaeth y Llywodraeth a'r wrthblaid yn un ddiddorol yn fy marn i. Mae'n fy atgoffa o ymadrodd enwog gan y gwyddonydd gwleidyddol Americanaidd Robert Dahl, a ddywedodd unwaith:

'Mae dweud lle mae'r llywodraeth yn gorffen a'r wrthblaid yn dechrau yn ymarfer mewn metaffiseg.'

Roedd yn ddamcaniaethwr mawr o ran plwraliaeth mewn democratiaeth; bod pŵer, mewn gwirionedd, mewn democratiaeth wirioneddol, wedi ei ddosbarthu a bod gan bob un ohonom ni ran yn hynny—mae gan bob ohonom ni ran—mewn llunio polisïau a gwneud gwahaniaeth mewn gwirionedd. Felly, nid wyf i wedi fy argyhoeddi gan y model gwrthwynebus a sychlyd iawn hwn yn San Steffan. Mae gan bob un ohonom ni gyfrifoldeb yn y Siambr hon. Mae gan bawb nad ydyn nhw yn y Cabinet, mewn gwirionedd, gan gynnwys aelodau meinciau cefn Llafur, swyddogaeth graffu, ac mae honno'n swyddogaeth y dylem ni i gyd ei chymryd o ddifrif calon.

Ond fe ddylem fod yn gydweithredol hefyd yn ein dull o wneud gwahaniaeth. Roedd hi'n ddiddorol darllen y cyngor cyfreithiol yr ydych chi wedi ei gael gan yr Arglwydd Pannick, Llywydd, sydd wedi ei ddosbarthu i'r Aelodau y prynhawn yma. Mae'n mynd ymlaen i drafod y cytundeb cydweithredu, 'O safbwynt cyfansoddiadol, mae hi'n anodd gweld sut y gallai mabwysiadu gweithdrefn sy'n datblygu polisi drwy geisio meithrin consensws fod yn rhywbeth amhriodol, a chael cefnogaeth y rhai sy'n cynrychioli cyfran fwy o'r etholwyr yn sgil hynny'.

Dylai hynny fod wrth hanfod unrhyw system ddemocrataidd, ond yn sicr fe gafodd ei sefydlu yn egwyddorion sylfaenol y sefydliad hwn. Er mai'r rhaglen Lywodraethu yw hon—mae'n nodi'r canlyniadau yr ydych chi, mewn swydd weithredol, yn ceisio eu cyflawni—rwy'n cymeradwyo'r croeso i ymagwedd gydweithredol tuag at wleidyddiaeth, oherwydd dyna'r ffordd y gallwn ni gael, gyda'n gilydd, yn Senedd gyfan—. Gan fy mod i'n gwybod bod syniadau adeiladol, ac roeddwn i'n falch o gefnogi Bil Peter Fox o ran llunio system fwyd i Gymru. Fe all syniadau da ddod o bob man, a thrwy gydweithio gallwn ni gyflawni'r Gymru well honno y dylem ni fod yn gweithio tuag ati ar bob ochr.