Diolch, Llywydd. Roeddwn i'n gwybod y byddai'r ymadrodd yna, 'blaendal ar annibyniaeth', yn corddi'r Torïaid; mae'n rhywbeth hawdd iawn i'w wneud y dyddiau hyn. Ond beth roeddwn i'n golygu wrth hwnna, beth oedd yn fy meddwl i, a dweud y gwir, oedd ymadrodd arall yr oedd Raymond Williams wedi'i fathu lle'r oedd e'n sôn am annibyniaeth real. Nid annibyniaeth haniaethol, ond annibyniaeth real iddo fe oedd y polisïau a oedd yn mynd i drawsnewid bywydau pobl. Ac er fy mod i a chithau, Prif Weinidog, yn anghytuno ynglŷn â dyfodol cyfansoddiadol Cymru, byddai'r ddau ohonom ni'n cytuno mai pwrpas gwleidyddiaeth, wrth gwrs, yw newid bywydau pobl.

Ac fel un a oedd, am gyfnod yn yr ysgol uwchradd, yn derbyn prydau ysgol am ddim, fe allaf i ddweud wrthych chi mai dyma yw'r foment fwyaf prowd yn fy nghyfnod i mewn gwleidyddiaeth, i weld nid yn unig y polisi hwnnw yn y cytundeb cydweithio, ond nawr, heddiw yma, yn cael ei adlewyrchu yn y rhaglen lywodraethu. Mae hynny'n rhywbeth y gallwn ni ymfalchïo ynddo fe ac, wrth gwrs, cydweithio: dwy blaid yn dod at ei gilydd gydag ysbryd cydweithredol, er mwyn beth? Er mwyn newid a thrawsnewid bywydau pobl Cymru heddiw ac, wrth gwrs, o ran ein plaid ni, hau'r hedyn ym meddyliau pobl, 'Wel, os gallwn ni wneud hyn o fewn y cyfyngiadau o ran pwerau a'r cyfyngiadau cyllidol sydd arnom ni ar hyn o bryd, dychmygwch beth allwn ni ei wneud fel cenedl os ydy'r pwerau yna i gyd yn ein dwylo ni yn y dyfodol.' Dyna oedd yn fy meddwl i wrth sôn am flaendal ar annibyniaeth.

Rwy'n croesawu'r ysbryd cydweithredol rŷch chi wedi cyflwyno'r datganiad yma heddiw ynddo. Dŷn ni ddim yn cytuno gyda phopeth sydd yn y rhaglen lywodraethu, achos rhaglen y Llywodraeth ydy hon. Er bod yna ryw chwarter o'r ymrwymiadau yn y fersiwn newydd, hynny yw, yr amcanion delifro—achos mae yna wahaniaeth, onid oes, rhwng y cytundeb cydweithio a'r hyn sydd, hyd yn oed o adlewyrchu hynny, yn y rhaglen; hynny yw, ffocysu ar yr hyn y bydd y Llywodraeth yn delifro ydych chi yn y ddogfen yma—mae tri chwarter ohonyn nhw yn bethau y tu fas i'r cytundeb cydweithio: rhai ohonyn nhw rydyn ni'n cytuno â nhw fel plaid, a byddwn ni'n eu cefnogi, a rhai eraill, byddwn ni'n dal i wrthwynebu, wrth gwrs, fel gwrthblaid adeiladol.