6. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Y Strategaeth Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 7 Rhagfyr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 4:48, 7 Rhagfyr 2021

(Cyfieithwyd)

Dim ond y bore yma ar Radio Cymru clywais Rhian Bowen-Davies, a benodwyd yn gynghorydd cenedlaethol cyntaf ar gyfer trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol yn ôl ym mis Medi 2015, yn cadarnhau nad oes digon o wrando ar leisiau goroeswyr, yn enwedig y rhai o grwpiau ymylol a difreintiedig.

Felly, mae'n fy nghalonogi i weld ymrwymiad y Llywodraeth i ddull mwy cyfannol o ymdrin â'r mater hwn, ac yn croesawu'n arbennig y camau a grybwyllir yn y strategaeth ynghylch gwrando'n well ar y rhai sydd â phrofiad bywyd. Croeso hefyd i'r ymrwymiad i fframwaith cenedlaethol i geisio gwella'r loteri cod post presennol sy'n wynebu goroeswyr yn rhy aml.

Fodd bynnag, Gweinidog, mae'r sector arbenigol wedi sylwi ar newid iaith yn y strategaeth fel y'i cyhoeddwyd, o 'gyllid cynaliadwy' i 'gyllid priodol'. Felly, a wnaiff y Gweinidog gadarnhau y bydd yn cynnal ei ymrwymiad i ddatblygu model ariannu strategol, cynnal model ariannu ar gyfer y sector arbenigol a fydd yn sicrhau bod yr holl oroeswyr yn gallu cael gafael ar y cymorth sydd ei angen arnynt?

Y tro diwethaf imi siarad â'r Gweinidog ynghylch cyllid yn y Siambr hon nododd y byddai'r gyllideb refeniw eleni yn cynyddu dros £1.5 miliwn o'i chymharu â'r flwyddyn flaenorol, a bod y dyraniad i sefydliadau'r trydydd sector hefyd wedi cynyddu 4 y cant, ac y byddai hyn yn helpu'r galw cynyddol am wasanaethau cymorth. A yw'r Gweinidog o'r farn y bydd y cynnydd hwn mewn cyllid yn ddigonol i gyflawni uchelgeisiau'r strategaeth hon, a sut y penderfynwyd ar y ffigurau hyn? Gan nad oes ymrwymiad cyllidebol i gyd-fynd â'r strategaeth, a fydd cynllun gweithredu cysylltiedig i sicrhau bod amcanion y strategaeth hon yn cael eu cyflawni?

Tybed a wnaiff y Gweinidog roi manylion hefyd am yr amcan datganedig o wneud ymyrraeth gynnar ac atal yn flaenoriaeth, gan fod cyllid cynaliadwy, wrth gwrs, hefyd yn amddiffyn menywod a merched rhag trawma, ond hefyd yn helpu i ariannu materion ar gyfer gwasanaethau cymorth pan fyddan nhw'n profi trais ar sail rhyw. Byddai rhan o hyn, wrth gwrs, yn golygu sicrhau bod cyflawnwyr trais yn erbyn menywod a merched yn cael eu dal yn yr achos cyntaf o'r ymddygiad hwn ac na chaniateir i'w hymddygiad waethygu, felly byddai gallu mynd i'r afael â chasineb at fenywod am yr hyn ydyw, trosedd casineb, yn helpu gyda'r nod hwn. Gwn i'r Gweinidog nodi o'r blaen, pan siaradom ni, ei bod yn aros am fewnbwn gan y bwrdd partneriaeth plismona a hefyd Comisiwn y Gyfraith. Mae canfyddiadau adolygiad Comisiwn y Gyfraith wedi'u cyhoeddi heddiw, canfyddiadau bod clymblaid o 20 o grwpiau ymgyrchu am hawliau menywod yn dweud y bu methiant i fynd i'r afael â phryderon cyffredinol ynghylch diffyg gweithredu ar ran y system cyfiawnder troseddol. A wnaiff y Gweinidog felly roi ei hymateb i'r argymhellion hyn?

Ac yn olaf, a wnaiff y Gweinidog amlinellu sut y byddai'r fframwaith cenedlaethol a amlinellir yn y strategaeth yn cael ei orfodi er mwyn sicrhau bod gwasanaethau arbenigol yn cael eu darparu a'u cefnogi yn gyson ledled Cymru? Pa gamau y gellir eu cymryd i sicrhau bod y safonau cyflenwi yn bodloni'r lefel ofynnol? Diolch.