Diolch yn fawr iawn. Diolch yn fawr iawn am sôn am y bobl hyn nad ydynt yn gallu rhoi'r cwcer ymlaen, oherwydd roedd hynny'n rhywbeth y dywedwyd wrthyf amdano pan ymwelais â phrosiect yr Ymddiriedolaeth Adeiladu Cymunedau yn Trowbridge a Llaneirwg yn ddiweddar—fod rhai pobl yn gorfod gwario cymaint o arian ar wresogi eu cartrefi llaith fel nad oes ganddynt ddigon o arian i dalu am y cwcer. Rwy'n poeni'n fawr am hynny, ond rwyf hefyd eisiau gwybod llawer mwy, oherwydd er bod y ffwrn yn ddrud iawn, nid yw rhoi'r cwcer ymlaen yn defnyddio cymaint â hynny o nwy neu drydan, ac rwy'n awyddus iawn i edrych ar y broblem hon, oherwydd nid yw pobl yn bwydo eu hunain yn iawn ym misoedd y gaeaf os na allant goginio a bwyta pryd poeth.

Mae'n fater pwysig tu hwnt, ac yn un y teimlaf fod gwir angen inni edrych arno, oherwydd mae bwyd brys yn ddrud iawn pan ystyriwch ei werth maethol gwael. Ac mae'n rhaid i chi gymharu—. Mae'n rhoi boddhad ar unwaith, ond nid yw'n rhoi maeth i bobl. Felly, credaf fod llawer o gymhlethdod yn perthyn i'r broblem hon, a chredaf fod Peter Fox wedi cydnabod hynny. Mae'n fwy na'r toriad gwarthus yn y budd-daliadau a pholisïau bwriadol Llywodraeth y DU i gadw budd-daliadau ar gyfradd lawer is na'r cynnydd yng nghostau byw, ond credaf ei fod yn ymwneud â newid ein perthynas â bwyd mewn gwirionedd.

Mae gennyf etholwr sy'n gweithio'n ddiflino gyda phobl ifanc, ac sydd wedi gwneud hynny ers tua 30 mlynedd, ar eu cael i wneud chwaraeon. Mae'n un o deulu o 12, ac fe ddywedodd, 'Wel, roeddem bob amser yn dlawd, ond roeddem yn hapus adeg y Nadolig cyn belled â'n bod yn cael ychydig o afalau a thanjerîns.' Ac yn y dyddiau hynny, roedd tanjerîns yn brin, nid yn bethau gydol y flwyddyn; roeddent yn drêt. Un o'r problemau yma yw ein bod yn byw mewn cymdeithas lle mae cymaint o ddigonedd ym mhobman, a chaiff ei ddisgrifio i ni ar ein sgriniau teledu bob nos a gall pawb ei weld. Mae pawb yn gwylio'r teledu, hyd yn oed os nad ydynt yn gallu fforddio rhoi'r cwcer ymlaen. Mae hynny'n rhan o'r broblem.

Mae traean o'n holl fwyd yn y wlad hon yn cael ei wastraffu. Ni allwn ddweud ein bod yn byw yn yr un math o anialwch bwyd ag y maent yn byw ynddo yn Eritrea neu leoedd eraill yr effeithir arnynt gan newid hinsawdd; mae'r broblem hon yn llawer mwy cymhleth na hynny. Nid yw hynny'n golygu nad yw'r manteision wedi'u gosod yn rhy isel yn fwriadol, a bod pobl yn y contractau tymor byr hyn, contractau dim oriau sy'n ei gwneud yn wirioneddol anodd i bobl gyllidebu, ac mae'n anochel eu bod yn mynd i ddyled. Dyna un o'r rhesymau pam y mae'n rhaid iddynt droi at fanciau bwyd, oherwydd maent wedi gorfod defnyddio unrhyw gyflogau y maent wedi'u cael yr wythnos honno er mwyn ad-dalu'r dyledion y maent wedi mynd iddynt pan nad oeddent mewn gwaith. Dyna un o'r problemau gyda chredyd cynhwysol: mae'n mynd i fyny ac i lawr fel io-io, ac mae cyn lleied o sicrwydd ynghlwm wrtho.

Rwyf am edrych ychydig yn fanylach ar y gwelliant gan y Ceidwadwyr, oherwydd rydych wedi gofyn am ddileu ail baragraff y cynnig, sy'n sôn am y cynnydd yn nifer y banciau bwyd. Tybed pam nad ydych yn barod i dderbyn y cynnydd a fu yn nifer y banciau bwyd, oherwydd gallwn i gyd gynhyrchu llawer iawn o dystiolaeth i ddweud bod hynny wedi digwydd. Credaf hefyd ei fod yn ymwneud â rhywbeth yr heriais Gareth yn ei gylch ddoe, ynglŷn ag a yw Llywodraeth y DU yn gwneud asesiadau o'r effaith ar hawliau plant. Rwy'n siŵr nad ydynt yn gwneud hynny, yn syml am mai dim ond edrych ar y ffordd y maent wedi lleihau gwerth budd-dal plant sy'n rhaid i chi ei wneud, sef y peth olaf y gall pob mam ddibynnu arno, hyd yn oed pan fydd popeth arall wedi diflannu, pan fydd eu perthynas wedi chwalu a'u bod wedi gorfod dianc o aelwyd dreisgar. Ym mis Ebrill 2010, roedd yn £20.30 ar gyfer y plentyn cyntaf a £13.40 ar gyfer unrhyw blentyn arall; nawr, mae'n £21.15 ar gyfer y plentyn cyntaf a £14 ar gyfer plant eraill. Felly, dyna gynnydd o 85c mewn 11 mlynedd ar gyfer y plentyn cyntaf, a 60c ar gyfer plant eraill. A bydd unrhyw un sy'n mynd i siopa yn gwybod bod prisiau bwyd wedi codi'n aruthrol—yn aruthrol—yn ystod y misoedd diwethaf yn unig o ganlyniad i adael yr Undeb Ewropeaidd yn bennaf, ac eto—. Dyna un o brif ffynonellau tlodi.