8. Y Cwricwlwm i Gymru — Y Cod Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 14 Rhagfyr 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 6:28, 14 Rhagfyr 2021

(Cyfieithwyd)

Gan roi'r agweddau da i'r naill ochr, mae rhai materion sy'n ymwneud â pherthnasoedd a rhywioldeb yn parhau i fod yn gyffredin yng nghymdeithas Cymru, ac rwy'n gobeithio, wrth ymateb i'r ddadl hon, y gall y Gweinidog daflu rhywfaint o oleuni ar sut y bydd yr agwedd hon ar y cwricwlwm yn helpu i unioni'r problemau hyn. Fel y clywsom mewn adroddiad diweddar gan Estyn, canfuwyd bod disgyblion dan bwysau'n rheolaidd i anfon lluniau noeth, a merched yn cael eu haflonyddu am hyd eu sgertiau. Yn hyn o beth, dywedodd tua hanner y disgyblion uwchradd eu bod wedi cael profiad o aflonyddu rhywiol gan gyd-ddisgyblion, bod dwywaith cymaint o ferched wedi dweud eu bod wedi wynebu aflonyddu rhywiol gan fechgyn, a bod 46 o'r rhai a oedd wedi cael profiad ohono wedi penderfynu peidio â dweud wrth unrhyw un arall. Mae'n frawychus, ond nid yw'n syndod llwyr gweld bod 71 y cant o ddisgyblion fechgyn ac 82 y cant o ddisgyblion sy'n ferched wedi dweud eu bod wedi gweld aflonyddu rhywiol rhwng cyfoedion mewn ysgolion uwchradd.

Rydym yn croesawu'r dull addysg gyfan yn y cwricwlwm newydd o roi terfyn ar gasineb at fenywod a thrais yn erbyn menywod a merched. Ac yng ngoleuni'r canfyddiadau brawychus hyn yn adroddiad Estyn, mae'n gliriach nag erioed bod angen darpariaeth addysg cydberthynas a rhywioldeb gadarn arnom yn ein cwricwlwm, a bod y ddarpariaeth hon yn grymuso disgyblion i ymddiried yn eu hathrawon, sefyll i fyny i'w cyfoedion ac adrodd ar bob math o aflonyddu rhywiol. Gobeithio y gallai ymateb y Gweinidog i'r ddadl hon egluro sut y gallai darpariaeth addysg cydberthynas a rhywioldeb fynd ati i unioni'r broblem erchyll a pharhaus hon yn ein hysgolion.

Fel y cyfeiriodd y Gweinidog yn ei ddatganiad, canfu arolygwyr Estyn hefyd fod lawer o ddisgyblion LGBTQ+ wedi cael llawer o brofiadau personol o fwlio ac aflonyddu homoffobig, a bod y rhan fwyaf o ddisgyblion LGBTQ+ a arolygwyd gan Estyn yn dweud eu bod nhw'n meddwl mai dim ond ychydig o athrawon fyddai'n gwneud unrhyw beth yn ei gylch pe bydden nhw'n clywed sarhad homoffobig yn cael ei ddefnyddio yn eu herbyn. Mae'n destun pryder nodi bod rhai o'r ymatebion mwy gwrthwynebol i'r ymgynghoriad yn aml yn cuddio rhagfarn ac agweddau gwahaniaethol yn erbyn pobl drawsryweddol, felly hoffwn i gofnodi ac ailddatgan fy ymrwymiad i a fy mhlaid i sicrhau bod angen clywed a chadarnhau lleisiau a phrofiadau LGBTQ+, a'n haddewid parhaus i hyrwyddo hawliau LGBTQ+. Wrth ymateb i'r ddadl hon, byddwn i'n gwerthfawrogi pe gallai'r Gweinidog egluro yn fwy sut y bydd y cod addysg cydberthynas a rhywioldeb yn helpu myfyrwyr LGBTQ+, yn ogystal â'u cydweithwyr a'u hathrawon, i greu amgylchedd o well dealltwriaeth a mwy grymusol a thosturiol yn ein hysgolion.