4. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Diweddariad ar COVID-19

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:42 pm ar 11 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:42, 11 Ionawr 2022

Diolch yn fawr, Rhun, a dwi’n falch i weld eich bod chi’n well ar ôl eich profiad chi o COVID, ac mae cymaint o bobl sydd wedi bod yn yr un sefyllfa â chi dros yr ŵyl, felly dwi’n falch o weld eich bod chi’n ôl ac yn saff. Yn sicr, mae’n dda i weld bod yna arwyddion cadarnhaol o ran y cyfeiriad rŷn ni’n mynd ynddo, yn arbennig o ran y niferoedd yn ein hysbytai ni. Felly, mae hynny'n arwydd da.

O ran yr achosion, mae'n dda gweld bod y ffigurau'n dod i lawr, ond dwi yn meddwl bod yn rhaid inni fod yn rili ofalus gyda'r ffigurau ar hyn o bryd. Dwi ddim eisiau bod yn besimistaidd; dwi eisiau bod yn realist, ond mae yna ychydig o bethau sydd wedi newid yn ddiweddar sydd jest yn cynnig ein bod ni, efallai, yn cymryd tamaid bach mwy o amser cyn ein bod ni'n dechrau dathlu ein bod wedi cyrraedd y brig. Un o'r rhesymau am hynny, wrth gwrs, yw'r ffaith ein bod ni wedi stopio gofyn i bobl i fynd am PCR tests achos eu bod nhw'n gorfod cymryd lateral flow test a bod dim angen iddyn nhw wedyn gymryd PCR test. Mae hynny, efallai, wedi gostwng y niferoedd. Mae'r ysgolion wedi mynd yn ôl yr wythnos yma, ac felly dŷn ni ddim yn siŵr beth fydd yr effaith ar y niferoedd o ganlyniad i hynny. A hefyd mae’r sefyllfa o ran y gwastraff dŵr, ac rŷn ni’n monitro gwastraff dŵr, yn creu’r argraff bod achosion, os rhywbeth, yn mynd i fyny. Felly, rŷn ni jest eisiau bod yn rili ofalus cyn ein bod ni’n dechrau dathlu ein bod ni wedi cyrraedd y brig.

O ran gorchuddion wyneb FFP3, dwi’n gwybod bod lot o ymchwil wedi cael ei wneud ar hyn. Rŷn ni'n cadw hyn o dan ystyriaeth ac yn gofyn i’r arbenigwyr ynglŷn â beth yw'r peth gorau, byth a hefyd, ac os dylem ni fod yn cyflwyno hyn. Maen nhw'n dal i ddweud nad oes angen inni gyflwyno hyn achos mae yna pros a cons iddyn nhw hefyd, achos maen nhw'n lot mwy anghyfforddus, maen nhw'n fwy anodd i ddelio â nhw. Felly, mae yna resymau dros beidio â gwneud hynny. Dyna pam rŷn ni'n aros am gyngor oddi wrth yr arbenigwyr.

O ran anghynaliadwyedd yr NHS, un o'r pethau dwi'n awyddus iawn i'w wneud yw dysgu'r gwersi o COVID. Un o'r gwersi rŷn ni wedi'i weld yw bod COVID wedi taro pobl mewn cymunedau gwahanol mewn ffyrdd gwahanol. Felly, mae angen i ni fynd ati i wneud lot mwy pan fo'n dod i ffocysu ar prevention a gwneud yn siŵr bod yr anghyfartaledd yn ein cymunedau ni—ein bod ni'n gwneud rhywbeth i ddileu hynny. Wrth gwrs ein bod ni'n awyddus i weld lot mwy o bobl yn cofnodi eu LFTs, ac yn sicr roedd hwnna'n rhywbeth roeddwn i eisiau tanlinellu yn y gynhadledd i'r wasg heddiw.

Pa mor fuan ydyn ni'n gallu datgymalu rhai o'r rheoliadau? Wrth gwrs, rŷn ni'n awyddus iawn i wneud hynny cyn gynted ag sy'n bosibl. Rŷn ni'n ymwybodol dros ben bod y cyfyngiadau yma yn cael effaith niweidiol ar nifer fawr o bobl, busnesau ac unigolion. Byddwn ni'n newid hynny ar y cyfle cyntaf rŷn ni'n meddwl ei bod hi'n saff i wneud hynny. Mae'r Prif Weinidog eisoes wedi gofyn am gyngor ar yr opsiynau o ran sut i ysgafnhau'r rheoliadau cyn gynted â bo modd, a beth yw'r opsiynau i gael yn y sefyllfa yna. Mae'r gwaith yna eisoes yn cael ei wneud.