Llywydd, cynigiaf y cynigion sydd ger ein bron. Fel y nododd y Prif Weinidog yr wythnos diwethaf, omicron bellach yw'r ffurf amlycaf ar y feirws yng Nghymru ac mae achosion wedi bod yn codi'n sydyn. Mae achosion yn llawer uwch yn awr nag yr oedden nhw ar anterth y tonnau blaenorol. Mae omicron eisoes yn rhoi pwysau sylweddol ar y GIG ar yr adeg brysuraf o'r flwyddyn, nid yn unig o dderbyniadau cynyddol i'r ysbyty, ond drwy absenoldebau staff. Mae lefelau salwch staff yn codi yn yr un modd mewn gwasanaethau cyhoeddus eraill. Ger ein bron heddiw mae tair set o reoliadau diwygio. Mae'r rhain yn deillio o'r ffaith bod y Cabinet wedi symud i adolygiad wythnosol o'r rheoliadau coronafeirws ar ôl i'r amrywiolyn omicron gyrraedd a lledaenu.

Yn gyntaf, fe wnaeth diwygiadau rhif 22 o 11 Rhagfyr egluro bod yn rhaid gwisgo masgiau mewn theatrau, sinemâu a neuaddau cyngerdd. Gwnaethon nhw hefyd orchuddion wyneb yn ofyniad cyfreithiol yn ystod gwersi gyrru proffesiynol a phrofion ymarferol yng Nghymru. O 15 Rhagfyr, dilëwyd adferiad blaenorol neu imiwnedd naturiol fel ffordd o ddangos statws COVID-19 at ddibenion y pas COVID.

Yn ail, ger ein bron heddiw mae diwygiadau Rhif 23. O 20 Rhagfyr, gosododd y rhain ddyletswydd gyfreithiol ar gyflogwyr i ganiatáu i'w gweithwyr weithio gartref pan fyddai hyn yn fesur rhesymol i'w gymryd, ac ar gyflogeion i wneud yr un peth pan fo'n ymarferol. Mae pwysigrwydd gweithio gartref fel mesur lliniaru wedi'i nodi dro ar ôl tro gan SAGE a TAG. Mae hyn yn arbennig o bwysig pan fydd cyfraddau achosion yn y gymuned yn uchel. Gall cysylltiadau yn y gweithle fod yn sbardun sylweddol i drosglwyddo. Bwriedir i ddyletswydd benodol ar yr unigolyn gynorthwyo gweithwyr drwy roi'r gofyniad iddyn nhw nodi a oes anghydfod gyda chyflogwr sy'n gwneud i bobl fynd i'r gwaith pan nad yw'n angenrheidiol neu'n rhesymol. Nid yw hon yn ddarpariaeth newydd; roedd yn ofyniad cyfreithiol hyd at fis Gorffennaf 2020 gyda'r un sancsiynau'n berthnasol bryd hynny fel yn awr. Nid ydym yn ymwybodol o unrhyw hysbysiadau cosb benodedig sydd wedi'u cyflwyno i unigolion drwy gydol yr holl gyfnod y bu hyn yn y gyfraith yn ystod 2020. Disgwylir i'r un dull cymesur gael ei gymryd gan gyrff gorfodi o addysgu a chynghori unigolion cyn cymryd unrhyw gamau gorfodi. Rwy'n credu ei bod yn werth dweud, os na chaiff y rhain eu cefnogi, y bydd y rheoliadau hyn yn peidio â bod yn weithredol o ddiwedd heddiw a bydd llai o fesurau ar waith i amddiffyn gweithwyr.