Diwygio'r Ddeddf Hawliau Dynol

2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru ar 12 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru

7. Pa drafodaethau y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u cael gyda swyddogion cyfraith Llywodraeth y DU ynghylch effaith y diwygiad arfaethedig i'r Ddeddf Hawliau Dynol ar gyfraith Cymru? OQ57419

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:15, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich cwestiwn. Cynigion Llywodraeth y DU yw'r cynigion yn yr ymgynghoriad ar Ddeddf Hawliau Dynol 1998. Nid ydynt yn adlewyrchu safbwyntiau Llywodraeth Cymru. Mae fy swyddogion a minnau, ac ar y cyd â’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol, Jane Hutt, yn ystyried y ddogfen ymgynghori’n ofalus.

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Gwnsler Cyffredinol. Yn amlwg, o’r ateb a roesoch i Rhianon Passmore a phopeth arall rydych wedi’i wneud dros y blynyddoedd, rydych yn amlwg yn cytuno â mi y dylid bod yn ofalus iawn bob amser wrth wneud unrhyw newidiadau i hawliau sylfaenol, fel y Ddeddf Hawliau Dynol. Maent yn sail i hawliau unigol a chyfunol o fewn ein democratiaeth ryddfrydol. Dylem fod yn ychwanegu atynt yn hytrach na chael gwared ar hawliau a sôn am bethau fel chwyddiant hawliau.

Rydym wedi arfer â Llywodraeth y DU yn cipio pwerau oddi wrth y Senedd hon drwy ddeddfu mewn meysydd datganoledig a thrwy Ddeddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020. Fodd bynnag, credaf fod hyn hyd yn oed yn fwy difrifol, gan fod gennym enghraifft o gipio pwerau oddi wrth bobl Cymru. Fel y dywedodd y Gweinidog, Jane Hutt, yn ei datganiad heddiw: mae hyn yn effeithio'n sylfaenol ar sail ein setliad datganoli. Mae'n hawl sylfaenol fod angen i bob deddfwriaeth a ddaw o'r lle hwn, boed yn ddeddfwriaeth sylfaenol neu'n is-ddeddfwriaeth, fod yn gydnaws â hawliau'r confensiwn, ac os ydynt yn anghydnaws, gall pobl Cymru ddwyn pob un ohonom i gyfrif yn y llys. Mae'r cynnig sy'n atal llys rhag dirymu is-ddeddfwriaeth benodol y canfyddir ei bod yn anghydnaws â hawliau dynol unigolyn yn tanseilio'r hawl hon yn llwyr. Roedd hon yn hawl a enillwyd gan bobl Cymru—

Photo of David Rees David Rees Labour 3:16, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Mae angen i’r Aelod ofyn ei gwestiwn yn awr.

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

—mewn refferendwm ym 1997, hawl a gadarnhawyd mewn ail refferendwm yn 2011, ac a gadarnhawyd yn 2021 pan gafodd y diddymwyr eu gwrthod yn llwyr yn y blwch pleidleisio. Beth y gallwch ei wneud fel Cwnsler Cyffredinol, a beth y gall pob un ohonom ninnau o bob plaid ei wneud, pob Aelod o’r Senedd hon, i ddiogelu hawliau pobl Cymru? Diolch yn fawr.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:17, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich cwestiwn atodol. Mae'n debyg y gallaf ymateb drwy ddyfynnu'r hyn a ddywedodd prif weithredwr Amnesty International. Mae hwn yn gorff a chanddo gefnogaeth ar draws y pleidiau gwleidyddol a statws rhyngwladol anhygoel. Dywedodd Sacha Deshmukh, y prif weithredwr, 'Dewch inni siarad yn blwmp ac yn blaen. Nid yw'n anghywir i ddweud bod gweinidogion y Llywodraeth mewn perygl o sefyll ochr yn ochr â chyfundrefnau awdurdodaidd os llwyddant i ail-lunio'r Ddeddf Hawliau Dynol.'

Pan edrychwch ar yr adolygiad o hawliau dynol, yr hyn a gynigir hefyd mewn perthynas ag adolygiad barnwrol, sy'n ymwneud â lleihau gallu'r llysoedd i herio'r modd yr arferir pwerau—arfer pwerau'n anghyfreithlon gan Lywodraethau—pan edrychwch ar Fil Cenedligrwydd a Ffiniau y DU, sy'n ceisio rhoi hawliau mympwyol i ddiddymu dinasyddiaeth unigolion, pan edrychwch ar y ddeddfwriaeth heddlu, troseddu a dedfrydu, sy'n ceisio cyfyngu'n sylweddol ar y rhyddid i brotestio, yr hyn sydd gennym yw Llywodraeth sy'n symud tuag at fframwaith cynyddol awdurdodaidd. Felly, mae'r adolygiad hwn yn hanfodol bwysig.

Gallaf ddweud, yn sicr, mai fy marn i fel Cwnsler Cyffredinol yw nad wyf am weld hawliau dynol yn cael eu lleihau o gwbl o gymharu â deddfwriaeth hawliau dynol, a chredaf y byddwn yn dweud hynny’n glir ynghyd â llawer o bwyntiau eraill yn y sylwadau a wnawn i Lywodraeth y DU. Wyddoch chi, pris rhyddid yw gwyliadwriaeth dragwyddol. Os bu amser erioed i fod yn dragwyddol wyliadwrus, nawr yw'r amser hwnnw.

Photo of David Rees David Rees Labour 3:19, 12 Ionawr 2022

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Huw Irranca-Davies.