6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol: Dyled a'r pandemig

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:33 pm ar 12 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 3:33, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn am fy ngalw. Dyma'r ddadl gyntaf ar waith y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithasol. Edrychodd ein hadroddiad ar effaith y pandemig ar ddyled bersonol a sut y dylai Llywodraeth Cymru a gwasanaethau cyhoeddus ymateb. Ar flaen meddwl pawb heddiw—ar wahân i dynged Prif Weinidog presennol y DU—mae'r cynnydd digynsail mewn prisiau ynni. Fodd bynnag, nid hynny oedd ar flaen meddyliau pawb pan ddechreuasom ymgynghori â rhanddeiliaid ym mis Awst a chymryd tystiolaeth lafar ym mis Medi a mis Hydref. Bryd hynny, roedd ôl-ddyledion rhent a'r dreth gyngor yr un mor sylweddol â biliau bwyd a thanwydd i aelwydydd nad yw eu hincwm yn ddigonol i ddiwallu eu holl anghenion bob dydd. Fel y rhagwelwyd yn eang, mae'r holl broblemau hyn yn gwaethygu yn hytrach na gwella.

Flwyddyn i mewn i'r pandemig, datgelodd StepChange y ffaith bod un o bob pum aelwyd mewn trafferthion ariannol, ac roedd o leiaf un o bob 12 aelwyd wedi mynd i ddyled. Amlygodd adroddiad Sefydliad Bevan sut roedd o leiaf un o bob wyth aelwyd, bryd hynny ym mis Mai y llynedd, wedi gorfod cyfyngu ar siopa bwyd i dalu am wresogi, neu beidio â gwresogi'r tŷ'n iawn i gadw bwyd ar y bwrdd. Chwe mis yn ddiweddarach, fe wnaeth ymchwil pellach gan YouGov, a gomisiynwyd gan Sefydliad Bevan, olrhain sut y mae'r sefyllfa wedi dirywio yn yr hanner blwyddyn ddiwethaf. Yn anffodus, mae'r argyfwng yn debygol o waethygu ymhellach o ganlyniad i'r toriad creulon i'r credyd cynhwysol, diwedd y taliadau ffyrlo sy'n gysylltiedig â COVID, a'r cynnydd sydd ar y ffordd yn y cyfraniadau yswiriant gwladol.