'Bydd cynnydd ystyrlon yn galw am ymdrechion cydlynol ar draws pob sector i gau'r bwlch.'

Maent yn awgrymu sut beth fyddai strategaeth fel rydym yn galw amdani heddiw, sut beth fyddai ymateb trawslywodraethol. Dylai ddiffinio 'cydraddoldeb iechyd' a sut beth yn union fyddai llwyddiant. Dylai ddarparu targedau a chanlyniadau clir, mesuradwy gydag amserlen ddiffiniedig. Dylai ddod â gwaith presennol ar anghydraddoldebau ynghyd o holl adrannau'r Llywodraeth, oherwydd, fel y dywedaf, mae gwaith yn mynd rhagddo, wrth gwrs. Dylai ddiffinio'r math o gydweithio sydd ei angen ledled Cymru gyda llawer o bartneriaid ynghlwm wrtho i sicrhau'r newid sydd ei angen arnom. Ac wrth gwrs, rhaid cael y cyllid angenrheidiol yn sail iddo. Ac efallai ar y cam hwnnw, y gwelaf unrhyw Weinidog yn gwingo wrth ystyried maint yr her. Ond wrth inni ystyried sut ar y ddaear y down o hyd i'r arian i'w wneud, ystyriwch adroddiad 2011 gan Lywodraeth Cymru ei hun, a ddywedai fod amcangyfrif o'r gost economaidd flynyddol o ymdrin â chanlyniadau anghydraddoldebau iechyd yng Nghymru rhwng £3.2 biliwn a £4 biliwn.

Yn y strategaeth ddiweddar, 'Cymru Iachach', os ydym yn cyfrif yn gywir, deirgwaith yn unig y sonnir am anghydraddoldeb. Mae Plaid Cymru am wneud gwahaniaeth ac mae'r rhaglen lywodraethu wedi'i diweddaru sy'n deillio o'r cytundeb cydweithio yn cynnwys y geiriau 'cydradd', 'anghydraddoldeb', neu 'anghydraddoldebau' 11 gwaith, rwy'n credu, gan gynnwys addewid allweddol i fynd ati i ddileu pob ffurf ar anghydraddoldeb. A rhaid mai'r math mwyaf sylfaenol o anghydraddoldeb—neu o'i droi ar ei ben, y cydraddoldeb a geisiwn—yw iechyd. A dyna pam, unwaith eto, y dywedwn fod gwelliant y Llywodraeth heddiw, drwy ddileu'r alwad am gynllun gweithredu clir, yn groes i'w huchelgais datganedig eu hunain. Mae arnaf ofn, Weinidog, nad yw geiriau'n ddigon ynddynt eu hunain.

Mae'n amlwg mai ein hiechyd ein hunain fel unigolion yw'r prif gynhwysyn sy'n rhoi'r ansawdd bywyd gorau posibl i ni, a hynny o gryn bellter. A rhaid i drosi hynny'n weledigaeth ar gyfer y wlad gyfan, a gwella ein lefelau iechyd ym mhob ffordd a gwneud ymdrech arbennig i ddileu'r anghydraddoldebau, fod yn ganolog yn y gwaith o greu'r Gymru well y dylem i gyd ymgyrraedd ati. Edrychaf ymlaen at y ddadl heddiw.