7. Dadl Plaid Cymru: Anghydraddoldebau iechyd

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:19 pm ar 12 Ionawr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:19, 12 Ionawr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, Jenny, ac rydych yn llygad eich lle: credaf fod bydwragedd yn allweddol iawn, ac mae ymwelwyr iechyd yn allweddol, yn enwedig yn ystod y blynyddoedd cynnar hynny. Credaf fod yn rhaid inni fanteisio ar bob cyfle i wneud i bob cyswllt gyfrif, er mwyn sicrhau—. Gwyddom ein bod yn llwyddo i frechu plant—daw tua 90 i 95 y cant o blant i gael eu brechu—ond am gyfle i siarad â hwy ynglŷn â sut i sicrhau bod eich plentyn yn datblygu'n iawn, yn bwyta'r bwyd cywir, a sicrhau eu bod yn cael yr ymarfer corff cywir. Credaf fod lle i fod yn fwy creadigol yn y gofod hwnnw, ac mae hynny'n sicr yn rhywbeth y bûm yn siarad gyda fy swyddogion yn ei gylch—sut y gallwn sicrhau bod pob cyswllt yn cyfrif.

Ond fel y soniwyd, rwy'n credu bod COVID-19 wedi bod yn greulon ac mae wedi bod yn anghyfartal yn y ffordd y mae wedi effeithio ar ein poblogaeth, gyda'r bobl sy'n fwy agored i niwed sydd â chyflyrau iechyd sy'n bodoli eisoes, megis gordewdra, mewn llawer mwy o berygl o glefyd difrifol. Yn hynny o beth, mae COVID-19 wedi tynnu sylw hyd yn oed ymhellach at bwysigrwydd hanfodol gwaith ataliol iechyd y cyhoedd wrth fynd i'r afael ag anghydraddoldebau iechyd. Felly, rydym yn gwybod, onid ydym, fod gordewdra ac ysmygu yn cael effaith enfawr ar ddisgwyliad oes a disgwyliad oes iach pobl, a bod pobl o'r cymunedau mwyaf difreintiedig yn fwy tebygol o fod yn ordew neu'n ysmygu na'r rhai yn y cymunedau lleiaf difreintiedig. A dyna pam y mae mynd i'r afael ag anghydraddoldebau iechyd yn ganolog i'n hargymhellion ar gyfer mynd i'r afael â gordewdra ac i gynorthwyo pobl i roi'r gorau i ysmygu. Felly, gyda fy nghyd-Aelod, y Dirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant, rydym yn ymrwymo dros £13 miliwn o gyllid i'n rhaglen 'Pwysau Iach: Cymru Iach' sydd ar y ffordd i fynd i'r afael â gordewdra, gyda chamau i leihau anghydraddoldebau deiet ac iechyd ar draws y boblogaeth yn ganolog ynddi. Ac ar ysmygu, efallai y bydd yr Aelodau'n ymwybodol ein bod wedi cyhoeddi ein strategaeth ddrafft ar reoli tybaco ar gyfer Cymru yn ddiweddar i fod yn destun ymgynghoriad, ac i gydnabod yr anghydraddoldebau iechyd sy'n codi o ganlyniad i ysmygu caiff trechu anghydraddoldeb ei nodi fel un o themâu canolog y strategaeth ddrafft.