1. Cwestiynau i Weinidog yr Economi – Senedd Cymru ar 19 Ionawr 2022.
6. A wnaiff y Gweinidog amlinellu amserlen a thargedau ar gyfer creu swyddi drwy fewnfuddsoddi yng Nghymru? OQ57462
Ein nod yw denu mewnfuddsoddiad o ansawdd i Gymru, fel y nodir yn y strategaeth ryngwladol bum mlynedd a'r genhadaeth economaidd yn ein rhaglen lywodraethu. Mae'r rhain yn canolbwyntio ar hyrwyddo sectorau economaidd penodol lle caiff Cymru ei chydnabod yn rhyngwladol, ynghyd ag atyniadau ac asedau allweddol sy'n ddeniadol i fuddsoddwyr.
Diolch am eich ymateb, Weinidog. Mae adroddiad y prif economegydd yn 2020 yn nodi bod y twf mewn cynhyrchiant a mewnfuddsoddi wedi bod yn araf iawn yng Nghymru ers cwymp ariannol 2008. Mae dull gweithredu Llywodraeth Cymru wedi canolbwyntio mwy ar hoff brosiectau, gydag addewidion mawr ond fawr o elw ar ddatblygu economaidd, er enghraifft eich ardaloedd menter trychinebus, methiant i fuddsoddi mewn seilwaith trafnidiaeth, a phrosiect Cylchffordd Cymru. Gwnaeth yr hen Awdurdod Datblygu Cymru, er ei holl ddiffygion, gynnydd sylweddol yn tyfu economi Cymru, gan ddenu lefelau mawr o fuddsoddiad i Gymru. A roddwyd unrhyw ystyriaeth i ailsefydlu corff o'r fath i anadlu bywyd yn ôl i economi Cymru, gan mai wedi i bwerau'r WDA gael eu trosglwyddo'n ôl i Lywodraeth Cymru y dechreuodd y problemau? Mae'r dull o ymdrin â'r economi yng Nghymru wedi newid i 'daro a gobeithio', ac mae gwerth am arian i drethdalwyr wedi dod yn ystyriaeth eilradd, nid oes bwriad i greu seilwaith trafnidiaeth gweddus, ac mae buddsoddwyr bellach wedi edrych ar fannau eraill yn y DU. Mae Cymru'n crefu am fewnfuddsoddiad, Weinidog. Beth a wnewch i hyrwyddo Cymru fel y lle gorau i sefydlu busnes, a fydd yn amlwg yn creu mwy o swyddi yn ei dro mewn lleoliadau o'r radd flaenaf, megis ar hyd yr M4?
Wel, fel erioed, mae barn benodol ar y gorffennol nad yw'n adlewyrchu'n llawn yr hyn a ddigwyddodd yn rhywbeth rwyf wedi dod i'w ddisgwyl. Nid wyf yn derbyn y farn sy'n edrych drwy sbectol binc ar yr WDA o gymharu â lle mae pethau arni yn awr. Ac mewn gwirionedd, y llynedd, gwelodd Cymru gynnydd mewn mewnfuddsoddiad, yr unig wlad yn y DU i wneud hynny. A byddwch wedi gweld—neu os nad ydych wedi gwneud hynny, efallai yr hoffech edrych arni—y dystiolaeth ryngwladol a'r rhagolygon sy'n awgrymu ei bod hi'n annhebygol y bydd mewnfuddsoddi yn y flwyddyn nesaf yn ymadfer yn sylweddol. Rhan o her y pandemig a'i gyrhaeddiad byd-eang yw bod y prosiectau mewnfuddsoddi hynny'n llai tebygol o ran eu nifer a'u maint. Er hynny, mae gennym 1,300 o gwmnïau tramor yng Nghymru sy'n cyflogi dros 165,000 o bobl, yn ôl yr hyn a amcangyfrifwn. Mae amryw o'r rheini'n bartneriaid gwerth uchel a hirdymor. Rwyf wedi cael sgyrsiau rheolaidd fy hun ynghylch masnach ac ynglŷn â chefnogi busnesau sy'n allforio ac yn mewnforio, ynghylch cefnogi buddsoddiad uniongyrchol pellach o dramor. Rwyf wedi cael sgyrsiau uniongyrchol gyda rhai o'r darpar fuddsoddwyr hynny hefyd. A'r pwynt am yr hyn y ceisiwn ei wneud yw bod yn gallach ynghylch y modd y defnyddiwn ein hadnoddau, i gael pobl sydd â diddordeb mewn dyfodol hirdymor yng Nghymru a dyfodol gwerth uchel yng Nghymru. Felly, rydym yn parhau i fynd ar drywydd meysydd i ddenu buddsoddiad yng Nghymru o bob cwr o'r byd, ac mae hynny'n cynnwys gweithio gyda'r Adran Masnach Ryngwladol hefyd. Felly, edrychaf ymlaen at barhau i weld Cymru fel lle da i fuddsoddi, boed yn fusnes lleol domestig—ac rydym am gael mwy o'r rheini—yn ogystal â'r potensial ar gyfer mewnfuddsoddiad ochr yn ochr â hynny.
Weinidog, pe baem yn gallu cael gwaith gweithgynhyrchu bysiau trydan yng Nghymru, byddai hynny o fudd mawr i'n heconomi, o ran swyddi ac o ran yr amgylchedd. Yn Nwyrain Casnewydd, mae gennym CAF, fel y gwyddoch, sy'n cyflenwi trenau. Mae ganddynt hefyd allu i weithgynhyrchu bysiau mewn gwledydd Ewropeaidd eraill, ac rwy'n meddwl tybed a allai Llywodraeth Cymru gynnal trafodaethau gyda CAF, gan fy mod yn gwybod bod ganddynt uchelgeisiau i sefydlu ffatri gweithgynhyrchu bysiau trydan ochr yn ochr â'u ffatri drenau ar hen safle Llan-wern yng Nghasnewydd.
[Anghlywadwy.]—prosiect buddsoddi a enillwyd gan Lywodraeth Cymru, gan weithio ochr yn ochr â phartneriaid eraill. Ac eto, os caf fynd yn ôl at gyfnod blaenorol Ken Skates yn y swydd, pan gredaf fod cryn dipyn wedi'i wneud i gael mewnfuddsoddiad gwerth uchel gyda chwmni sydd bellach wedi ymrwymo i ôl troed yng Nghymru. Rwyf wedi ymweld â safle CAF yn eich etholaeth hefyd. Fel y gwyddoch, mae eu hymrwymiad i'w gweithlu lleol, natur y swyddi ansawdd uchel, wedi creu argraff arnaf ac roedd yn ddiddorol cael cyfarfod yn CAF ochr yn ochr â'r busnes ac yn wir, yr undeb cydnabyddedig, y GMB, pan ymwelais â'r lle. Felly, mae gennyf feddwl agored ynglŷn â buddsoddiadau yn y dyfodol, ac rwy'n hapus i weithio ochr yn ochr â busnesau sydd ag ymrwymiad gwirioneddol i Gymru hefyd. Felly, os oes cynnig ymarferol pellach ynghylch gweithgynhyrchu bysiau trydan, mae gennyf ddiddordeb yn y ffordd y gellir gwneud hynny a beth y mae hynny'n ei olygu o ran adnoddau sydd ar gael gennym i helpu i gefnogi hynny. Felly, edrychaf ymlaen at gysylltu â fy swyddogion i weld a ydynt wedi cael yr un sgwrs am y potensial ar gyfer buddsoddiad CAF yng Nghymru yn y dyfodol.