Part of the debate – Senedd Cymru am 3:59 pm ar 19 Ionawr 2022.
Nawr, dwi'n deall bod llawer o bobl yn poeni y bydd ymestyn y bwlch rhwng profion sgrinio yn arwain at fethu achosion o ganser ceg y groth. Hoffwn i sicrhau pobl fod feirws papilloma dynol yn achosi newidiadau i'r celloedd yn araf dros sawl blwyddyn. Mae hynny'n golygu os oes newidiadau i'r celloedd, bydd modd eu canfod o hyd yn gynnar yn y prawf sgrinio nesaf. Byddai sgrinio'n fwy rheolaidd na phum mlynedd ar ôl canlyniad HPV negatif yn rhy gynnar fel arfer i unrhyw newidiadau i'r celloedd ddod i'r amlwg. Felly, ni fyddai'r sgrinio yn fuddiol a byddai hefyd yn rhoi'r sicrwydd anghywir i bobl. Dwi'n falch bod Cymru wedi arwain y ffordd, ac mai ni oedd y wlad gyntaf yn y Deyrnas Unedig i gyflwyno profion sylfaenol am HPV risg uchel yn 2018. Mae Lloegr a'r Alban bellach wedi cyflwyno profion sylfaenol am HPV, ac yn yr Alban, cafodd y bwlch rhwng profion sgrinio ei ymestyn peth amser yn ôl, ym mis Mawrth 2020.
Byddai gwrthdroi'r bwlch ar gyfer sgrinio serfigol i bobl risg isel yn gam yn ôl. Dwi'n cydnabod yn llawn fod sgrinio mwy rheolaidd yn teimlo fel ei bod yn rhoi mwy o sicrwydd, ond, i bobl risg isel, nid yw'n cynnig y buddion y bydden nhw eisiau eu gweld. Mae ymestyn y bwlch i bobl risg isel yn golygu y gall y rhaglen sgrinio ganolbwyntio wedyn ar bobl risg uchel, a fydd yn cael eu monitro yn fwy agos nag o'r blaen. Rhaid inni sicrhau bod gwasanaethau iechyd yn dilyn y wyddoniaeth ac yn cael eu darparu dim ond pan fyddan nhw'n cynnig budd go iawn a bod angen clinigol amdanyn nhw. Felly, dyna'r ateb i Buffy o ran defnyddio hwn fel esgus i siarad am bethau eraill. Mae'n rhaid i chi fod yn ofalus iawn ynglŷn â sut rŷch chi'n defnyddio ymyrraeth glinigol. Rhaid inni hefyd leihau niwed posibl drwy beidio â darparu ymyriadau diangen. Rhaid i raglenni sgrinio esblygu o hyd, wrth gwrs, mewn ymateb i faich canser a datblygiadau gwyddonol. Jest i ymateb i Jenny Rathbone—.