Diolch yn fawr i'r Prif Weinidog. Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes. Dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hwnnw.

Diolch, Llywydd. Mae gennyf i un newid i agenda'r Cyfarfod Llawn heddiw. Mae'r cynnig i atal y Rheolau Sefydlog a'r ddadl ar y cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar Fil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a Llysoedd wedi'i dynnu'n ôl. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos eistedd nesaf wedi'i nodi ar y datganiad a'r cyhoeddiad busnes, sydd i'w weld ymhlith y papurau cyfarfod sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.

Gweinidog Busnes, hoffwn i alw am ddatganiad gan Weinidog yr Economi, os gwelwch yn dda, gan ymateb i'r newyddion bod gan un o'n prif ddinasoedd, canol dinas Casnewydd, fwy o unedau manwerthu gwag nawr nag unrhyw ganol dinas arall ym Mhrydain. Llywydd, yn ei hanterth, roedd Casnewydd wrth wraidd manwerthu yng Nghymru—roedd pobl yn heidio i ganol y ddinas i wneud eu siopa o bob twll a chornel. Gwelwn ddarlun digalon nawr, ar ôl blynyddoedd o esgeulustod gan Lywodraeth Cymru yn trin Casnewydd fel cefnder tlawd Caerdydd, a rheolaeth wael gan y cyngor Llafur lleol yng Nghasnewydd. Mae un o bob tair uned fanwerthu yn wag. Hyd yn oed cyn y pandemig hwn, cafodd ei adrodd mai Casnewydd oedd un o'r dinasoedd sy'n perfformio waethaf yn y DU o ran y nifer o siopau gwag, ond mae hyn, wrth gwrs, nawr wedi'i waethygu gan y pandemig, gan symud dyfodol Casnewydd i le pryderus. Ychydig sydd wedi'i wneud i geisio dod â siopau angori newydd i ddatblygiad Friars Walk i geisio ymdrin ag effeithiau dinistriol Debenhams yn gadael, y siop angori allweddol yn natblygiad Friars Walk, ynghyd â chyfadeilad y sinema. Byddwn i'n ddiolchgar pe gallai'r Gweinidog amlinellu yn ei ddatganiad a yw ef a Llywodraeth Cymru yn bwriadu camu i mewn i helpu Cyngor Dinas Casnewydd i ymdrin â'r materion cynyddol bryderus y mae busnesau Casnewydd yn eu hwynebu, ac wrth gwrs yr effaith andwyol a gaiff hynny ar bawb ledled fy rhanbarth, ac, yn wir, Cymru. Diolch, Gweinidog busnes.

Diolch. Nid wyf i'n credu bod hon yn broblem sy'n unigryw i Gasnewydd, nac yn wir yn unigryw i Gymru. Rwy'n credu bod pob un o ganol ein trefi, yn anffodus, wedi gweld gostyngiad yn nifer y siopau; gwn i'n sicr fod hynny'n wir am Wrecsam, yn fy etholaeth i. Felly, nid wyf i'n credu bod hwn yn fater y gallwch chi ei osod wrth ddrws awdurdod lleol Casnewydd. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn bod Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio gyda'n hawdurdodau lleol. Byddwch chi'n ymwybodol o'r cynlluniau niferus sydd gennym ni i gefnogi canol ein trefi; yn sicr, mae'r cynllun Trawsnewid Trefi yn bwysig iawn. Ymwelais i â Bangor yn ddiweddar, yn rhinwedd fy swydd fel Gweinidog â chyfrifoldeb dros y gogledd, i weld pa gamau yr oedden nhw'n eu cymryd i ailddyfeisio, os mynnwch chi, ganol ein trefi.

Hoffwn i gael datganiad am sicrhau diogelwch menywod ar drafnidiaeth gyhoeddus, os gwelwch yn dda. Mae fy nghyd-Aelod Peredur Owen Griffiths a minnau wedi bod yn ymdrin ag achos menyw yn ei 70au hwyr a geisiodd fynd ar fws Stagecoach yn y Gelli ddiwedd mis Tachwedd. Gwnaeth hyfforddwr wrthod mynediad iddi, a dywedodd wrthi fod y gwasanaeth wedi'i fwriadau at ddefnydd myfyrwyr yn unig, er nad oedd yr amserlen yn dweud hynny, ac roedd y fenyw dan sylw wedi dal yr un bws ar achlysuron blaenorol di-rif. Fe wnaeth yr hyfforddwr gau'r drws yn glep a gyrru i ffwrdd, gan ei gadael hi ar ei phen ei hun yn y tywyllwch, yn y Gelli, 30 milltir o'i chartref. Nid oes safle tacsis yn y Gelli, ac felly roedd hi'n teimlo'n ynysig ac yn agos at ddagrau. Nid yw'r atebion yr ydym ni wedi'u cael gan Stagecoach wedi bod yn foddhaol. Ond mae'n ymddangos bod hyn yn ymwneud â mater ehangach. Mae achosion wedi'u hadrodd ar y cyfryngau cymdeithasol yn ddiweddar o fenywod ledled y DU yn cael eu gadael wrth safleoedd bysiau, ar ôl rhedeg i gael y bws olaf, o fewn golwg glir y gyrrwr, sydd wedyn wedi gyrru i ffwrdd. Felly, hoffwn i gael datganiad, os gwelwch yn dda, gan Lywodraeth Cymru, yn nodi pa hyfforddiant gorfodol y byddai modd ei ddarparu yn ofynnol i'r rhai sy'n gweithio ar drafnidiaeth gyhoeddus ynghylch y rhan hanfodol sydd ganddyn nhw yn helpu i sicrhau diogelwch menywod.

Diolch. Rwy'n credu eich bod chi'n codi pwynt pwysig iawn. Byddwch chi'n ymwybodol bod y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol wedi cyflwyno datganiad yr wythnos diwethaf ar ddiogelwch menywod mewn mannau cyhoeddus yng Nghymru. Yn amlwg, rydych chi'n gofyn yn benodol am drafnidiaeth gyhoeddus, ac rwy'n credu bod hyn yn rhywbeth y byddai modd i ni ei ystyried, i weld pa gefnogaeth y gallwn ni ei rhoi. Rwy'n credu, o'r hyn yr oeddech chi'n ei ddweud, nad mater o gael ei gadael ar ôl yn unig ydoedd; roedd hi'n cael ei thrin yn anghwrtais hefyd. Yn amlwg, mae hynny'n fater y mae angen ei godi gyda'r cwmni. Rwy'n gobeithio y cewch chi ymateb yn y dyfodol agos iawn. Ond rwyf i yn credu bod y mater ehangach hwnnw ynghylch hyfforddiant yn rhywbeth y gallem ni ei ystyried.

Rwy'n galw am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru ar ymwybyddiaeth o ganser yr ofari yng Nghymru. Ddydd Mercher diwethaf, gwnes i gynnal, agor a chadeirio cyfarfod ymwybyddiaeth canser yr ofari Cymru ar-lein, a gafodd ei drefnu gan Target Ovarian Cancer a Ffederasiwn Cenedlaethol Sefydliadau y Merched Cymru, a oedd yn trafod arwyddion tawel canser yr ofari a'r angen am ymgyrch ymwybyddiaeth y cyhoedd yng Nghymru. Gwnaethom ni glywed bod dros 300 o fenywod yn cael diagnosis o ganser yr ofari bob blwyddyn yng Nghymru, po gynted y caiff canser yr ofari ddiagnosis, yr hawsaf yw ei drin, a chyn pandemig coronafeirws mai dim ond 37 y cant o fenywod â chanser yr ofari yng Nghymru a gafodd ddiagnosis mewn cyfnod cynnar. Gwnaethom ni glywed hefyd ei bod 'yn hanfodol bod menywod yn ymwybodol o'r symptomau os yw canser yr ofari yn mynd i gael diagnosis cynnar.' Yng Nghymru, dim ond 15 y cant o fenywod fyddai'n gwneud apwyntiad meddyg teulu brys pe baen nhw â symptom teimlo'n chwyddedig yn barhaus, ac mae angen i hyn newid.

Felly, mae angen i ni glywed gan Lywodraeth Cymru o ran pa gamau sy'n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru i wella'r gydnabyddiaeth o symptomau canser yr ofari ymhlith meddygon teulu, a chynyddu nifer yr atgyfeiriadau; pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i annog menywod sydd â symptomau canser yr ofari i gysylltu â'u meddyg teulu yn dilyn llacio'r cyfyngiadau coronafeirws; a yw'r Gweinidog wedi ystyried yr angen am ymgyrch ymwybyddiaeth o symptomau cenedlaethol canser yr ofari yng Nghymru; a, heb broses sgrinio hyfyw i ganfod canser yr ofari, pa gamau sy'n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru i ymdrin â'r diffyg ymwybyddiaeth o symptomau yng Nghymru. Rwy'n galw am ddatganiad yn unol â hynny.

Diolch i chi. Roeddwn i'n ymwybodol eich bod chi wedi cynnal y cyfarfod i godi ymwybyddiaeth o ganser yr ofari yr wythnos diwethaf. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn fod digwyddiadau o'r fath yn cael eu cynnal a'u cefnogi gan Aelodau'r Senedd. Fy nealltwriaeth i yw bod llawer o'r symptomau yn rhai mud. Rwyf i o'r farn ei bod hi'n bwysig i ni gael clywed gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, ac fe wnaf ofyn iddi hi gyflwyno datganiad ysgrifenedig.

Diolch i'r Trefnydd am yr atebion hynny.