Part of 2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg ac Addysg – Senedd Cymru am 2:29 pm ar 26 Ionawr 2022.
Diolch, Llywydd. Weinidog, hoffwn ddechrau drwy groesawu'r newyddion bod Llywodraeth Cymru yn ariannu ymchwil newydd i gadernid profion gwybyddol GIG Cymru, yn enwedig o ran gofal dementia a'r defnydd o'r Gymraeg. Rwy'n siŵr bod y Gweinidog yn ymwybodol bod siaradwyr Cymraeg iaith gyntaf â dementia yn aml yn anghofio eu bod yn gallu siarad Saesneg er yn cadw eu gwybodaeth o'u hiaith frodorol. Mae hyn yn caniatáu i linell gyfathrebu bwysig aros tra hefyd yn cael gwared ar y risg o ynysu unigolion trwy fethu â darparu gwasanaethau yn eu dewis iaith.
O ystyried hyn, cefais fy siomi o glywed nad oes gan Lywodraeth Cymru unrhyw ddata swyddogol ar ganran eu gweithlu gofal cymdeithasol sy'n siarad Cymraeg. Felly, a gaf i ofyn i'r Gweinidog weithio gyda'r Dirprwy Weinidog dros Wasanaethau Cymdeithasol i gynnal archwiliad iaith Gymraeg llawn o'r sector gofal cymdeithasol yng Nghymru a nodi pa gynlluniau sydd gan y Llywodraeth i wella gofal cymdeithasol ar gyfer siaradwyr Cymraeg iaith gyntaf?