6. Datganiad gan Weinidog yr Economi: Cymru ac Ewrop — Rheoli perthynas newydd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:55 pm ar 1 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Luke Fletcher Luke Fletcher Plaid Cymru 4:55, 1 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Rydym wedi gweld y defnydd anghyson a gwael o gyd-bwyllgorau gweinidogol, a oedd i fod i wella cydweithrediad rhwng Llywodraethau'r DU a Llywodraethau datganoledig, ond a oedd yn bennaf, yn fy marn sinigaidd i, yn ddim ond ymarfer ticio blychau. Rwy'n pryderu y bydd llawer o'r fforymau a sefydlwyd drwy'r cytundeb ymadael a'r cytundeb masnach a chydweithredu yn gweld swyddogaeth Cymru naill ai'n bodoli neu'n gwbl artiffisial, heb i'r lleisiau yng Nghymru gael eu clywed yn wirioneddol ym mherthynas y DU â'r UE yn y dyfodol. Ac nid yw eich datganiad yn gwneud dim i fy sicrhau i y clywir Cymru.

Er bod rhagflaenydd Liz Truss, yr Arglwydd Frost, wedi awgrymu y bydd Llywodraethau datganoledig yn cymryd rhan mewn fforymau a sefydlwyd gan y ddau gytundeb pan sonnir am eitemau o gymwyseddau datganoledig, nododd hefyd fod hyn yn ddarostyngedig yn y pen draw i ddisgresiwn terfynol cyd-gadeirydd y DU o adran flaenllaw berthnasol Whitehall. Os nad yw'r broblem ynghylch hyn yn glir, gellir ei gweld yn glir iawn pan ofynnodd y Gweinidog, ym mis Tachwedd, a gaiff fod yn bresennol yng nghyfarfodydd y cyd-bwyllgor fel aelod sy'n cyfrannu pan drafodwyd materion yn ymwneud â Gogledd Iwerddon, oherwydd, wrth gwrs, eu heffaith ar borthladdoedd Cymru, ond deallaf y gwrthodwyd y cais hwnnw, Gweinidog. Byddai'n ddiddorol gwybod ar ba sail y cawsoch eich gwrthod a'ch barn ar hyn, yn enwedig o ystyried, fel y dywedoch eisoes, ein bod, yn y newyddion yr wythnos diwethaf, wedi gweld bod porthladdoedd Cymru wedi profi gostyngiad o 30 y cant mewn traffig oherwydd Brexit, gyda darn sylweddol o hynny oherwydd newidiadau yn y defnydd o lwybr pontydd tir i borthladdoedd yr UE drwy Gaergybi, fel y cyfeiriodd Paul Davies ato hefyd.

Ar ôl cyfarfod cyntaf cyngor partneriaeth y cytundeb masnach a chydweithredu, ysgrifennoch chi, Gweinidog, at yr Arglwydd Frost yn disgrifio'r cyfarfod fel un anfoddhaol iawn ac yn un na allai Llywodraeth Cymru ei gefnogi'n gredadwy. Sylwaf fod y Gweinidog, yn ei ddatganiad ar y cyfan, yn falch bod ymgysylltu yn gyffredinol wedi bod yn dda, ond a oes gan y Llywodraeth ddigon o ddylanwad i gynrychioli lleisiau ac anghenion pobl Cymru yn briodol yn y cytundebau hyn? Os nad yw'r Gweinidog yn credu y gellir cynrychioli Cymru'n wirioneddol, yna pa sianeli sydd ar gael i'r Llywodraeth i godi ei phryderon?

Ac, yn olaf, mae'n rhaid i Lywodraethau datganoledig hysbysu Llywodraeth y DU o'r holl gynnwys a chyswllt sydd ganddyn nhw â sefydliadau ac aelod-wladwriaethau'r UE, ac, o'ch datganiad, mae'n amlwg bod y Prif Weinidog wedi bod mewn cysylltiad â Llywydd y Comisiwn Ewropeaidd i nodi perthynas adeiladol rhwng Cymru a'r UE yn y dyfodol, sydd i'w chroesawu wrth gwrs, ac wrth gwrs sylwadau Derek Vaughan. I ba raddau y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ymgysylltu â sefydliadau ac aelod-wladwriaethau'r UE, a beth yn union y mae'r Gweinidog yn rhagweld y bydd ffurf y berthynas hon yn y dyfodol?