8. Dadl Plaid Cymru: Stelcio

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:55 pm ar 2 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 5:55, 2 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch. Dyna gyfraniad ychwanegol defnyddiol iawn i'r ddadl heddiw, gan weithio yn amlwg o ran yr heddlu'n mynd i'r afael â thrais domestig ar bob lefel, gan gynnwys trais ar-lein ar y cyfryngau cymdeithasol, sy'n ei ganlyn yn aml ac wedi'i gynnwys yn y digwyddiadau stelcio y clywsom amdanynt, ac yn sicr gan weithio gyda Chomisiynydd Cam-drin Domestig Cymru a Lloegr a Gweinidogion Llywodraeth y DU ar y materion hyn, a'r heddlu hefyd.

Ond rwyf am ddweud bod pobl wedi sôn am hyfforddiant ac addysg, addysgu a dysgu priodol o ansawdd uchel. Wrth gwrs, bydd addysg cydberthynas a rhywioldeb yn chwarae rhan bwysig iawn yn hyn, a dyna pam y mae gofyniad gorfodol addysg cydberthynas a rhywioldeb o fewn y cwricwlwm newydd, gan ddechrau ym mis Medi y flwyddyn nesaf, mor bwysig, oherwydd mae'n rhaid i'r newid ddod gyda'n plant a'n pobl ifanc i dynnu sylw at bwysigrwydd mathau diogel, cyfartal ac iach o gydberthynas a bod ymddygiad camdriniol bob amser yn anghywir.

Rhaid i'r strategaeth ddiwygiedig fod yn uchelgeisiol. Mae'n mynd i fod yn gyraeddadwy. Rydym wedi ymestyn yr ymgynghoriad i 18 Chwefror, felly bydd pwyntiau a fynegwyd heddiw yn bwysig iawn. Mae'n rhaid inni glywed beth y mae pobl Cymru yn ehangach yn ei feddwl. Mae'n rhaid inni greu cymdeithas lle mae menywod yn cael eu trin yn gyfartal a lle nad ydynt yn dioddef trais a cham-drin ar raddfa mor ofnadwy.

Hoffwn ddweud i orffen fod gennym ymgyrch y mis hwn. Fe'i gelwir yn 'Dim Esgus'. Ei nod yw helpu pobl i adnabod patrymau ymddygiad sy'n gysylltiedig ag aflonyddu ar y stryd. Mae'n cydnabod profiadau menywod a merched ac mae hefyd yn cydnabod lle gall hynny achosi ofn, braw a gofid. Ond mae'n galw ar y cyhoedd i dynnu sylw beirniadol at ragdybiaethau ynglŷn ag aflonyddu a'u herio, yn enwedig y syniad fod aflonyddu yn erbyn menywod a merched wedi cael ei ystyried yn rhywbeth diniwed, a hynny'n anghywir yn aml, ac mae'n rhaid iddynt dynnu sylw beirniadol ato gyda'u cyfoedion, eu ffrindiau a'u cydweithwyr. Felly, cadwch olwg am yr ymgyrch 'Dim Esgus'. Dyna fydd y neges.

Ac fel y dywedais, rydym yn cefnogi gwelliant Tŷ'r Arglwyddi i Fil yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd i gynnwys casineb at fenywod fel trosedd casineb ac mae'n wych ein bod yn gallu cael cefnogaeth y Senedd i hynny heddiw, onid yw? Felly, cefnogi'r gwelliant hwnnw.

Rydym yn sôn yn benodol am stelcio heddiw, ond rhaid inni wneud hyn yn glir, fod hyn yn rhan o sbectrwm o ymddygiad sy'n effeithio'n arbennig ar fenywod a merched a rhaid i'n hymateb fod yn gynhwysfawr os yw'n mynd i fod yn effeithiol, ac rwyf eisiau cael fy nwyn i gyfrif ar hyn. Rhaid inni uno pan fo trais ar ein stryd, rhaid inni uno dros newid a rhaid inni uno i ganiatáu i bawb fyw heb ofn. Diolch yn fawr.