Wel, ble i ddechrau? Arbed—mae Arbed wedi cael rhai problemau, yn sicr, ac fel y dywedodd Janet Finch-Saunders ei hun, rydyn ni wedi cymryd cyfrifoldeb dros y rheini drwy ein hawdurdodau lleol ac fel Llywodraeth Cymru. Yn anffodus, roedd cynlluniau blaenorol cyn Arbed mae Llywodraeth y DU wedi'u lledaenu—mae llawer o'r Aelodau yma wedi cael problemau ofnadwy gyda nhw yn eu hetholaethau. Ymateb Llywodraeth y DU i hynny oedd taflu eu dwylo mewn arswyd, dweud nad oes bond ac nid oes dim y gellir ei wneud ac mae'r deiliad tŷ yn gyfan gwbl ar ei ben ei hun. Felly, Janet, cyn i chi ddechrau taflu cerrig, dylech chi wirioneddol edrych ar ble rydych chi'n codi'r cerrig, oherwydd dydych chi ddim mewn lle da fel Ceidwadwyr i ddweud eich bod wedi gwarchod defnyddwyr rhag cynlluniau sydd wedi'u cynllunio yn wael iawn.

Gan fynd ymlaen at y cynnig datgarboneiddio, rydyn ni’n sicr wedi dysgu am rai o'r anawsterau a gawsom gydag Arbed, ac yn wir o rai o'r anawsterau bach a gawsom ni gyda safon ansawdd tai Cymru. Nid yw un maint yn addas i bawb. Felly, mae gennym ni raglen ôl-ffitio wedi’i hoptimeiddio yma yng Nghymru lle rydyn ni’n treialu gwahanol dechnolegau ar gyfer gwahanol fathau o dai, gan sicrhau ein bod yn dysgu o broblemau'r gorffennol gyda gosodiadau waliau ceudod sydd wedi mynd o'i le—mae rhai ohonynt yn rhagorol, ond mae rhai ohonynt wedi mynd o'i le—a materion eraill sydd wedi codi, i sicrhau bod gennym ni’r rhaglen gywir ar gyfer y tŷ cywir.

Dros y ffin, mae gennym ni Brif Weinidog de Pfeffel yn sôn am bympiau gwres ffynhonnell aer ar gyfer pob tŷ, y byddai waeth i chi ei osod ar y tu allan, oherwydd heb fynd i'r afael â'r holl faterion eraill, ni fyddant yn cael unrhyw effaith.

Un neu ddau o bethau eraill y gwnaethoch chi sôn amdanyn nhw: y dreth ffawdelw. Wyddoch chi, dydw i ddim yn gwybod ble i ddechrau gyda hynny. Cwmni a all gyhoeddi'r elw mwyaf erioed ar yr un adeg â chodi prisiau ynni i'r pwynt lle mae pobl yn dewis rhwng gwresogi a bwyta, ac rydych chi’n dweud wrthyf i eu bod nhw eisoes yn talu digon o dreth—. Wel, rwy’n credu bod hynny'n dweud y cyfan am y Ceidwadwyr. Mae y tu hwnt i ddychan—ni fyddaf i hyd yn oed yn ceisio gwneud hynny. Os na allwch chi weld y problemau rydych chi'n eu gwneud, rwy'n teimlo'n flin iawn drosoch chi.

Mae'r mater £150 y dreth gyngor yn un arall. Felly, mae hynny'n ad-daliad ar y dreth gyngor; mae gennym ni eisoes gynllun rhyddhad treth gyngor yma yng Nghymru nad yw'n cael ei ddyblygu yn Lloegr. Ni all unrhyw un sy'n talu rhent ar y cyd hawlio ad-daliad y dreth gyngor, felly ni fydd unrhyw un sy'n talu treth gyngor fel rhan o'i rent yn gallu ei hawlio. Rydyn ni wedi gofyn cwestiynau am hynny. Bydd yn ddiddorol iawn gweld sut mae hynny'n gweithio. Mae'r syniad bod y £200 sy'n cael ei roi i bobl yn fenthyciad— mae’n rhaid eich bod chi, hyd yn oed, Janet, yn gallu gweld y twpdra o ddibynnu ar farchnad mor gyfnewidiol â hyn i wastatáu fel na fydd ots gan bobl ad-dalu benthyciad. Mae'n syfrdanol.

Mae'r Llywodraeth hon, ar y llaw arall, yn gwneud yr hyn a allwn ni i helpu ar unwaith gyda grantiau i bobl sydd mewn angen ar unwaith. Y syniad eich bod chi’n dweud wrthyf i beth yw costau byw pan mai chi yw'r Llywodraeth a gymerodd y codiad credyd cynhwysol o £20 i ffwrdd, chi sydd wedi rhewi'r lwfans marchnad dai lleol—. Rydych chi’n siarad â mi am gynnydd mewn rhenti ar yr un pryd â rhewi'r lwfans tai lleol, ar ôl ei godi unwaith mewn 15 mlynedd yn unig—ymddygiad hollol warthus, a dweud y gwir, gyrru pobl i dlodi—ni fyddaf yn derbyn hynny. Mae'n gwbl warthus eich bod chi wedi gwneud hynny. Pobl sy'n byw mewn llety rhent yn y sector preifat na allant bellach hawlio cost lawn eu rhent yn llwyr drwy bolisïau lles eich Llywodraeth, rydych chi’n eu cefnogi, nad oes gennych chi erioed ddim i'w ddweud yn eu herbyn—mae'n rhyfeddol. Rwy'n siŵr bod gan bobl Aberconwy lawer o gwestiynau i'w gofyn ar hyd y llinellau hynny, mae’n debyg.

O ran datblygiadau ynni arloesol, rydyn ni wedi gweithio'n galed iawn yma yng Nghymru, gydag Ofgem a gyda phawb arall i ddatblygu strwythurau grid datganoledig. Fodd bynnag, Llywodraeth y DU sy'n gyfrifol am y grid cenedlaethol fel mae’n cael ei alw. Mae'r cyfarwyddiadau i Ofgem yn lliniaru hynny. Gallech chi wneud llawer o les i'ch etholwyr, Janet, drwy ofyn i Lywodraeth y DU ddatganoli hynny i Gymru, oherwydd mae arnom angen datblygu grid ymlaen llaw nad yw'n cael ei lywio gan bolisïau a chontractau defnyddwyr, ond sy'n cael ei ysgogi gan angen ac sy'n caniatáu grid gwasgaredig. Byddwn yn eich cefnogi’n llwyr ar hynny. Mae gridiau dolen gaeedig wedi achosi problemau diddiwedd oherwydd cyn gynted ag y byddant yn mynd i lawr, fel rydyn ni wedi dysgu am gost ym Maglan, ni fydd Llywodraeth y DU yn camu i mewn, ni fydd yn deddfu i sicrhau bod y derbynnydd swyddogol yn camu i mewn i helpu'r bobl yno.

Felly, dydw i ddim yn cymryd unrhyw wersi o gwbl gennych chi ar sut i ddelio â lles, ar sut i ddelio â thlodi, ar sut i ddatblygu strwythurau ynni arloesol na sut i ddelio â Llywodraeth y DU. Mewn gwirionedd, Janet, mae gwir angen i chi wneud eich ymchwil yn well.