Part of the debate – Senedd Cymru am 4:44 pm ar 9 Chwefror 2022.
Diolch, Lywydd. Wrth gwrs, mae ein hadnoddau Cymreig yn chwarae rhan hanfodol yn cefnogi swyddi yng Nghymru. Er enghraifft, mae gan RWE, sy'n gweithredu tua 3 GW o gynhyrchiant ynni yng Nghymru ar draws 12 safle, bortffolio amrywiol o wynt ar y tir ac ar y môr, dŵr a nwy, ac mae'n cyflogi tua 200 o bobl yn uniongyrchol yn eu swyddfeydd ym Maglan, Llanidloes, Dolgarrog a phorthladd Mostyn. Yn wir, mae'r Ceidwadwyr Cymreig am adeiladu ar fanteision gwneud Cymru'n sero net drwy greu 15,000 o swyddi gwyrdd newydd.
Nawr, credwn fod Ystâd y Goron yn chwarae rhan bwysig ac allweddol yma yng Nghymru, megis rheoli tua 65 y cant o flaendraeth a gwely afon Cymru, ac mae hyn yn cynnwys nifer o borthladdoedd, megis Aberdaugleddau, perchnogaeth ar dros 50,000 erw o ucheldir a thir comin Cymru, ac maent yn gyfrifol am oddeutu 250,000 erw o fuddiannau mwynau crai ac yn rheoli'r hawliau i ddyddodion aur ac arian.
Nawr, fel y dywedodd Ysgrifennydd Gwladol Cymru fis diwethaf—ac rwy'n cytuno—'Os nad yw wedi torri, peidiwch â'i drwsio.' Felly, byddwn yn ddiolchgar pe gallai Plaid Cymru, heddiw, ddarparu unrhyw dystiolaeth ystyrlon nad yw Ystâd y Goron yn gweithredu'n effeithiol.
Nawr, rwyf wedi gwneud fy ymchwil ar hyn, a'r prif bethau a ddysgais oedd hyn: er enghraifft, yn ystod 2021, diolch i Ystâd y Goron, cynyddodd capasiti gweithredol cronnol yn y sector gwynt ar y môr i 9.61 GW. Roedd canlyniad rownd 4 yn darparu potensial ar gyfer hyd at 8 GW o gapasiti. Cynyddodd prisiad y portffolio morol yn sylweddol—[Torri ar draws.]—cewch eich tro mewn munud, Weinidog—o £49.2 miliwn i £549.1 miliwn. Cyrhaeddwyd carreg filltir i'r sector gwynt ar y môr yng Nghymru yn sgil llofnodi cytundeb prydles ar gyfer prosiect arddangos gwynt arnawf arfaethedig 96 MW Erebus.