Part of the debate – Senedd Cymru am 5:00 pm ar 15 Chwefror 2022.
Diolch, Llywydd. Rwy’n cynnig y cynnig. Rwy’n croesawu’r cyfle i esbonio cefndir y cynnig cydsyniad deddfwriaethol hwn ar ran y Gweinidog y Gymraeg ac Addysg a nodi pam fy mod yn argymell bod y Senedd yn atal cydsyniad i'r Bil Cymwysterau Proffesiynol. Rwyf i’n ddiolchgar i Bwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig a'r Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad am ystyried y memoranda, ac am yr adroddiadau manwl a defnyddiol y maen nhw wedi'u cynhyrchu.
Mae Gweinidog y Gymraeg ac Addysg wedi ymateb i'r cwestiynau a'r argymhellion yn y ddau adroddiad. Yn benodol, rwy’n sylwi bod y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad yn parhau i rannu fy mhryderon â bodolaeth y pwerau cydamserol yn y Bil, barn a rennir hefyd gan y Senedd pan drafodwyd cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar y Bil am y tro cyntaf ar 5 Hydref a phleidleisiodd yr Aelodau'n llethol dros atal cydsyniad i'r Bil. Ers y ddadl hon, mae Llywodraeth y DU wedi cyflwyno gwelliannau i gymal 1, ac wedi cyflwyno cymalau 14 a 15 i'r Bil.
Fel y gwyddoch chi, y cyngor i'r Senedd yw na allwn ni gymeradwyo'r Bil ar ei ffurf bresennol. Er gwaethaf Gweinidog y Gymraeg ac Addysg a minnau'n gwneud ein pryderon yn glir iawn, mae Llywodraeth y DU wedi gwrthod dileu'r pwerau cydredol a roddwyd i'r Ysgrifennydd Gwladol a'r Arglwydd Ganghellor yn y Bil hwn i ddeddfu mewn perthynas â Chymru mewn meysydd sydd wedi'u datganoli. Llywydd, mae Llywodraeth Cymru o'r farn na ddylid bod ag unrhyw bwerau cydamserol yn y Bil hwn. Fodd bynnag, mewn ymdrech i fod yn adeiladol, mae Gweinidog y Gymraeg ac Addysg wedi dweud wrth Lywodraeth y DU ar sawl achlysur y gallai fod yn barod i argymell cydsyniad i'r Bil hwn, gan gynnwys cymalau 1, 14 a 15, os gwneir diwygiad i'w gwneud yn ofynnol i'r Ysgrifennydd Gwladol a'r Arglwydd Ganghellor gael cydsyniad Gweinidogion Cymru cyn gwneud unrhyw ddeddfwriaeth mewn meysydd sydd wedi'u datganoli i Gymru. Fodd bynnag, mae'n siomedig iawn nad yw Llywodraeth y DU wedi bod yn barod i wneud unrhyw welliant o'r fath. Mae Gweinidogion Llywodraeth y DU wedi methu â darparu unrhyw ddadansoddiad sy'n seiliedig ar dystiolaeth i gefnogi eu barn na ellir gwneud y pwerau cydredol yn y Bil hwn yn amodol ar ofyniad i gael cydsyniad gan Weinidogion Cymru.
Maen nhw wedi gwneud ymrwymiad anffurfiol na fyddan nhw’n deddfu mewn meysydd cymhwysedd datganoledig nac yn defnyddio'r pwerau yn y Bil i danseilio'r setliad datganoli. Fodd bynnag, gan nad yw'r ymrwymiad hwn yn y Bil ei hun ac felly nad yw'n rhwymol, nid yw'n cael unrhyw effaith statudol. Mae Llywodraeth Cymru yn pryderu'n fawr y gallai Llywodraeth y DU ddefnyddio'r pwerau cydredol yn y Bil hwn i weithredu cytundebau masnach a allai yn y dyfodol gwmpasu proffesiynau y mae rheoleiddio wedi'u datganoli i Gymru ar eu cyfer. Felly, yn absenoldeb gofyniad am gydsyniad, gallai Llywodraeth y DU wneud newidiadau i reoleiddio'r proffesiynau hyn heb gydsyniad Gweinidogion Cymru, gan danseilio rôl ein rheoleiddwyr gweithlu, y safonau a bennwyd gennym ni ar gyfer y proffesiynau hyn, a thanseilio gofynion cymwysterau a chofrestru oherwydd eu cyfyng gyngor i sicrhau bargen.
Ein casgliad ni yw bod darpariaethau cymalau 1, 14 a 15 o fewn y Bil yn dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd, ac nid ydym yn argymell bod y Senedd yn cydsynio i'r Bil hwn fel ag y mae. Rwy’n annog holl Aelodau'r Senedd i wrthod y cynnig a gwrthod cydsyniad i’r Bil ar ei ffurf bresennol. Diolch, Llywydd.