5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Etholiadau Llywodraeth Leol

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 16 Chwefror 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru 3:41, 16 Chwefror 2022

(Cyfieithwyd)

Ac mae cydweithrediad, fel rwy’n falch o weld, wedi bod yn ganolog i'r Senedd hon o’r dechrau. Ni fu mwyafrif yn y Senedd hon erioed, gyda chlymbleidiau a chydweithredu yn rhan o'r patrwm arferol. Ac rwy’n falch o weld mai cytundeb cydweithio Plaid Cymru a Llafur yw’r ymgorfforiad diweddaraf o hynny. Yn ystod yr etholiad yn 2021, gwn fod llawer o sylwebwyr a llawer o wleidyddion yn Lloegr yn synnu at hyn, ond mae hon yn broses normal mewn gwirionedd. Mae cydweithredu'n broses normal mewn llawer o wledydd ar yr ynysoedd hyn, ledled Ewrop ac ar draws y byd. Mae'n arwain at lywodraethau gwell.

Fel rwyf wedi'i ddweud o'r blaen, rwy’n ymwybodol iawn y bydd cynghorau yng Nghymru yn cael dewis mabwysiadu system wahanol os ydynt yn dymuno gwneud hynny ar ôl yr etholiad ym mis Mai eleni. Ond bydd hyn yn creu system ddwy haen rhwng cynghorau, gyda rhai yn fodlon mabwysiadu a diwygio ac eraill yn dweud 'na'. Mae'n debyg fod rhai ohonoch yn y Senedd hon yn ddigon hen bellach i gofio pan oedd yn rhaid i bobl groesi ffiniau sirol i gael peint ar ddydd Sul. Roedd pobl o'r Hendy yn arfer croesi pont Llwchwr i gael peint ym Mhontarddulais. Wel, bydd rhywbeth tebyg yn digwydd eto yn awr. Bydd gennych un pentref lle mae'r papur pleidleisio yn cyfrif, yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol, a phentref draw acw lle nad yw'n cyfrif i'r un graddau.