Rwy'n credu bod angen inni—. Unwaith eto, mae angen ichi wrando ar weddill yr hyn rwy'n mynd i'w ddweud, oherwydd rwy'n trafod sut y teimlaf fod angen ymdrin ag adeiladau fel hyn.

Rwy'n cydnabod nad yw'r hyn a ddywedais hyd yma yn ateb y mae'r ymgyrchwyr am ei glywed, a gwn eu bod wedi gofyn am adolygiad cymheiriaid gan sefydliadau treftadaeth yn Lloegr a'r Alban, ond mae adolygiad pellach yn amhriodol am fod penderfyniad sy'n rhwymo mewn cyfraith wedi'i wneud bellach. Yn ôl y gyfraith, mae'r adeilad wedi'i wrthod ar gyfer ei restru, a'r mecanwaith priodol ar gyfer adolygu'r penderfyniad hwnnw oedd drwy'r llysoedd mewn cais am adolygiad barnwrol. Felly, oni cheir tystiolaeth newydd, nid oes sail i newid y penderfyniad hwn.

Prif amcan yr ymgyrch, wrth gwrs, yw gweld yr adeilad hwn yn cael ei gadw a'i ailddefnyddio, sef y pwynt a wnaeth Jenny Rathbone, ac er nad yw'r adeilad yn bodloni'r meini prawf ar gyfer rhestru cenedlaethol, nid yw hynny'n golygu nad oes gwerth iddo ar sail ei gyfraniad i'r ardal leol. Mae gan Gyngor Bro Morgannwg restr leol o drysorau sirol, ac er nad yw'r hen ysgol wedi'i chynnwys, byddwn yn annog pob awdurdod lleol yn gryf i lunio rhestr leol a'i diweddaru'n aml.

Yn anffodus, nid yw'r ysgol hon ar restr Bro Morgannwg, ac nid wyf yn gwybod pam. Clywaf yr hyn y mae Darren Millar yn ei ddweud, nad oes gan awdurdodau lleol gapasiti i'w wneud, ond hoffwn awgrymu bod gan awdurdodau lleol gyfrifoldeb am adeiladau o ddiddordeb lleol y gallant eu hychwanegu at eu rhestrau lleol. Gall yr awdurdod lleol reoleiddio gwaith i ddymchwel adeiladau sydd wedi'u cynnwys ar restr leol gan wneud cyfarwyddyd erthygl 4 o dan Orchymyn Cynllunio Gwlad a Thref (Datblygu Cyffredinol a Ganiateir) 1995, ac mae Cadw wedi rhoi arweiniad defnyddiol i awdurdodau lleol ar hyn, ac mae ar y wefan.

Bydd y cais cynllunio i ddymchwel yr adeilad ar gyfer datblygiad preswyl yn cael ei ystyried gan bwyllgor cynllunio Cyngor Bro Morgannwg ar 2 Mawrth. Efallai y bydd o ddiddordeb ichi wybod bod cynllun datblygu'r awdurdod lleol yn gofyn am gynigion datblygu i warchod neu wella rhinweddau pensaernïol a hanesyddol adeiladau. Nid yw hyn wedi'i gyfyngu i adeiladau a restrir yn statudol neu'n lleol, ond pob adeilad. Felly, mae gwarchod yr adeilad yn ystyriaeth berthnasol ac yn rhywbeth y mae'n rhaid rhoi sylw iddo cyn i'r cyngor wneud ei benderfyniad.

Mae ystyried safbwyntiau cymunedau lleol yn sylfaen bwysig i'n system gynllunio, felly byddwn yn annog pawb sy'n pryderu am golli'r adeilad hwn i gyflwyno eu sylwadau i'r cyngor ar frys os nad ydynt eisoes wedi gwneud hynny. Mae mater rhestru'r adeilad ar lefel genedlaethol wedi gorffen. Mae tynged yr adeilad bellach yn nwylo'r cyngor wrth iddynt benderfynu ar y cais cynllunio, ond mae hefyd yn agored i'r ymgeisydd newid y cynllun, ac addasu'r adeilad, yn hytrach na'i ddymchwel. Diolch yn fawr.