Part of the debate – Senedd Cymru am 4:37 pm ar 16 Chwefror 2022.
Diolch. A gaf fi ddiolch yn gyntaf i'r holl Aelodau sydd wedi siarad yn y ddadl hon y prynhawn yma, ac am dynnu sylw at gryfder y teimlad ynghylch yr hen ysgol hon? Ac rwy'n deall cryfder y teimlad a fynegwyd, ac wedi cael achos tebyg fy hun, yn fy etholaeth, gydag adeilad Hoover, sy'n hynod bwysig i Ferthyr Tudful am yr holl resymau y bydd unrhyw un sy'n gwybod am hanes Merthyr Tudful yn eu deall. Ond nid yw hwnnw erioed wedi ei restru am yr holl resymau y dof atynt yn awr.
Felly, rwy'n llwyr gydnabod diddordeb hanesyddol yr ysgol, ac rwy'n cytuno y bydd yn drueni mawr ei gweld yn cael ei dymchwel. Fodd bynnag, i'w restru gan Lywodraeth Cymru, rhaid i adeilad ddangos rhinweddau pensaernïol a hanesyddol o arwyddocâd cenedlaethol. Felly, rhaid iddo fodloni'r ddau faen prawf hynny, fel y nodir yn y meini prawf rhestru cenedlaethol. Mae'r adeilad hwn i bob pwrpas wedi'i asesu yn erbyn y meini prawf rhestru dair gwaith: yn gyntaf, fel rhan o ailarolwg cenedlaethol o restru cymunedol y Bont-faen ym 1999, yna gan arbenigwyr adeiladau hanesyddol Cadw mewn ymateb i gais yn 2018, ac eto gan arbenigwr annibynnol yn 2020. Roedd yr asesiadau diweddarach yn cynnwys craffu gofalus ar yr holl dystiolaeth a ddarparwyd gan yr ymgyrchwyr. Y casgliad oedd, yn anffodus, nad yw'r meini prawf wedi eu bodloni yn yr achos hwn. Yr asesiad—[Torri ar draws].