Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Newid Hinsawdd – Senedd Cymru am 1:51 pm ar 2 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mabon ap Gwynfor Mabon ap Gwynfor Plaid Cymru 1:51, 2 Mawrth 2022

Diolch yn fawr iawn i'r Gweinidog am yr ateb yna ac, i'r record, hoffwn ddiolch i Vikki Howells am gyflwyno'r adroddiad yn y grŵp trawsbleidiol y bore yma. Mae yna gefnogaeth drawsbleidiol i ddatblygu cynllun o'r fath, ac felly dwi'n edrych ymlaen i weld y camau fydd yn cael eu cymryd i'r perwyl yma.

Os caf i fynd ymlaen i retroffitio, os gwelwch yn dda. Mae tlodi tanwydd yn broblem anferthol, fel rydych chi'n gwybod, ar draws Cymru, ac rydw innau'n gwybod fel Aelod dros Ddwyfor Meirionnydd am effaith andwyol tlodi tanwydd ar y cymunedau yno. Mae gennym ni'r stoc dai hynaf yng ngorllewin Ewrop ac maen nhw ymhlith y tai lleiaf effeithiol o ran ynni. Mae hyn yn arwain at lawer o bobl yn gorfod dewis rhwng gwresogi eu tai neu gael bwyd—dewis na ddylai neb orfod ei wynebu. Mae prisiau tanwydd ar eu huchaf ac mae'r cap ar bris ynni am gynyddu 54 y cant o 1 Ebrill, fel rydych chi'n gwybod. Mae'r rhai hynny ar dariff rhagosodedig sy'n talu trwy ddebyd uniongyrchol am weld cynnydd o rhwng £693 a £1,971 y flwyddyn ar gyfartaledd. Bydd hyn yn gwthio dros 0.25 miliwn o bobl yng Nghymru i fewn i dlodi tanwydd. 

Mae angen inni fynd i'r afael â thlodi tanwydd rŵan, yn fwy nag erioed, drwy ymateb i'r argyfwng a gwella effeithlonrwydd ynni tai. Hefyd, mae'n werth nodi bod 10 y cant o allyriadau carbon Cymru yn dod o anheddau preswyl, a bydd datrys tlodi tanwydd yn ein cynorthwyo i fynd i frwydo yn erbyn newid hinsawdd. Mae'r sector tai cymdeithasol am fod yn allweddol wrth inni ddadgarboneiddio ein tai a sicrhau bod y budd economaidd o wneud hynny yn aros yng Nghymru. Mae'n her sydd angen ei gweithredu o fewn y 10 mlynedd nesaf. Bydd y Gweinidog yn gwerthfawrogi, wrth gwrs, na fydd dadgarboneiddio tai yn medru cael ei weithredu heb y cyfuniad cywir o grantiau, cyllid preifat, safonau rheoleiddio a llwybr clir—road map—wedi cael ei osod. 

Mae'r gyllideb derfynol—