7. Dadl Plaid Cymru: Anhwylderau bwyta

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:28 pm ar 2 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 5:28, 2 Mawrth 2022

Mae yna sylwadau craff wedi cael eu gwneud o feinciau Llafur a'r Ceidwadwyr. Mi wnaf i fframio yr ychydig sylwadau sydd gen i ar ôl o gwmpas yr hyn ddywedwyd wrthyf i gan un dioddefwr anhwylderau bwyta. Mi fyddwch chi'n gwybod fy mod i wedi bod yn gwneud gwaith yn ddiweddar yn siarad efo pobl ifanc ynglŷn â mynediad at wasanaethau iechyd meddwl yn gyffredinol. Roedd y person yma wedi aros blwyddyn i gael dechrau cyfres o sesiynau cymorth ar gyfer anhwylderau bwyta, ac roeddwn i'n gwerthfawrogi ac yn gallu uniaethu yn y cyd-destun yma efo sylwadau yr Aelod dros Ganol Caerdydd, yn dweud na ddylem ni fod yn caniatáu bod drws anghywir i'w gnocio arno fo, ac na ddylai pobl ddim gorfod egluro eu hunain dro ar ôl tro fel oedd y person ifanc yma wedi gorfod ei wneud: 'Dwi newydd gael fy "discharge-io" o ofal gwasanaeth iechyd meddwl sylfaenol ar ôl disgwyl 12 mis amdano fo. Dwi dim ond wedi cael rhyw wyth i 10 sesiwn. Dwi wedi dysgu dipyn bach, ond dwi rŵan yn dal i stryglo a dwi ar fy mhen fy hun rŵan. Os dwi eisiau gofal eto, dwi'n gorfod 'apply-io' eto efo'r meddyg teulu a disgwyl yn hir iawn eto.' Dydy hi ddim yn dderbyniol, o fewn y fframweithiau presennol sydd gennym ni, fod ein pobl ifanc ni, a phobl o bob oed, yn teimlo mai dyna'r mathau o rwystrau sydd yn eu herbyn nhw. Mae'n rhaid inni gael modelau clir yn eu lle ar gyfer darparu'r ymyrraeth gynnar yma. Mae'n mynd yn ei blaen: 'Ffurf o broblem iechyd meddwl ydy o.' A dwi'n meddwl am sylwadau Sioned yn fan hyn ynglŷn â delweddau, cyfryngau cymdeithasol a phwysau cymdeithasol ac ati. 'Oherwydd y gymdeithas rydyn ni'n byw ynddi rŵan, mae ymddygiad anhwylderau bwyta weithiau'n cael ei normaleiddio, weithiau hyd yn oed yn cael ei gomplimentio', meddai'r person ifanc yma. Ond anhwylder iechyd meddwl ydy o, ac mae'n rhaid i bethau gael eu cymryd ychydig bach mwy o ddifrif.

Pan fo rhywun yn teimlo dyw anhwylder sydd yn fwrn ar eu bywydau nhw ddim yn cael ei gymryd o ddifrif, mae hynny hefyd yn neges inni bosib bod yna rywbeth o'i le yn y fframweithiau rydyn ni'n gweithio oddi mewn iddyn nhw. Felly, er mwyn i bawb gael yr help maen nhw ei angen, mor gyflym ag y maen nhw ei angen o, mae'n rhaid rhoi mwy o sylw i roi'r patrymau a'r gofal sydd yn angenrheidiol mewn lle. 

Dwi'n gofyn ichi heddiw gefnogi cynnig Plaid Cymru sydd yn benodol yn yr hyn mae o'n gofyn amdano fo, a chefnogi gwelliant 2 hefyd sydd yn ychwanegu'r angen yma am dargedau fel ein bod ni'n gallu mesur y cerrig milltir wrth inni eu cyrraedd nhw. Fel y dywedais i, dydy cytundeb ynddo fo'i hun ar yr angen i wneud pethau'n well ddim yn golygu bod y map gennym ni ar sut i gyrraedd at y pwynt yma. Cefnogwch y cynnig yma heddiw fel datganiad ein bod ni o ddifrif ynglŷn â symud tuag at y math o ddarpariaeth mae poblogaeth Cymru ei hangen.